Het was deze week weer raak:  het Verbond voor Verzekeraars waarschuwt dat er een forse premiestijging in het verschiet ligt als gevolg van ‘klimaatverandering’.  Dat alles gebaseerd op de klimaatscenario’s zoals het KNMI die uitdraagt in haar rapport Klimaatscenario’s 2014. En ook een beetje op het gevoel dat het weer wel raar doet de afgelopen tijd. Maar eerst de klimaatscenario’s van het KNMI.

Bron: NU.nl

In die klimaatscenario’s ‘schetst’  het instituut het weer in ons land in de rest van deze eeuw. Wat is dat waard? Eerst maar even iets over een scenario,  want dat is iets anders dan een voorspelling. Het KNMI spreekt over ‘Imagining the future’. Die heb je in gradaties.  Allereerst is er de ‘climate prediction’, een schatting van het klimaat in de toekomst. Dan is er de ‘climate projection’, een mogelijk toekomstige situatie vanwege een aanname van een ‘’forcing scenario’. Dat laatste is bijvoorbeeld toename van het atmosferisch CO². Lees verder →

Het jaar 2017 is een opmerkelijk jaar geworden voor de ijsmassa op Groenland.  Of eigenlijk moet ik niet over 2017 spreken maar  over het jaar dat loopt van 1 september 2016 tot 1 september 2017. Want tussen die twee data beweegt zich ongeveer de aanwas van sneeuw en ijs (vanaf september tot juni) en de smelt (van juni tot september).

Zo rond het jaar 2000 begon de totale massabalans van ijs op Groenland negatief te worden. Dat wil zeggen dat het verlies aan ijs op jaarbasis groter werd dan de aanwas. Ik heb daarover al enkele malen geschreven, zie hier en hier en hier en hier.

Bron: DMI

De massabalans van het ijs op Groenland wordt bepaald door de sneeuwval, het smelten van ijs en gletsjers die in zee schuiven (calving loss). Op het plaatje hierboven is dat weergegeven. Onderzoekers denken dat de afname van de massabalans van het Groenlandse ijs zowel het gevolg is van extra smelt als van sneller afschuiven van gletsjers in de oceaan. Lees verder →

Bron:  NASA

De laatste tijd  heb ik nogal wat moeite met kromme berichtgeving over klimaatverandering. Dat heeft vaak te maken met onwetendheid bij de  dienstdoende journalist, en soms met vooringenomenheid.  Dat het ook anders kan bewijst het artikel van Cor Speksnijder in de Volkskrant van vandaag. Gewoon 3 vragen over de verwoestende kracht van de wervelstorm Irma. Speksnijder stelt ze aan een paar wetenschappers die verstand hebben van tropische stormen, en weet hun antwoorden te vertalen in begrijpelijke taal. Geen hysterisch gedoe dus, een verademing!

Bron:  Volkskrant Lees verder →

Afgelopen week kreeg ik een emailtje vanuit de Koninklijke Bibliotheek:

“Geachte heer/mevrouw,

In het kader van het initiatief van de Koninklijke Bibliotheek (KB) om een selectie van Nederlandse websites te bewaren voor toekomstig onderzoek, willen wij ook uw website archiveren en voor de lange termijn bewaren. Het gaat om de website en eventuele bijbehorende subdomeinen die toegankelijk zijn via de volgende URL(s):

http://klimaatgek.nl/

Websites bevatten vaak waardevolle informatie die niet analoog verschijnt en die ten gevolge van de grote ‘omloopsnelheid’ het risico loopt voorgoed verloren te gaan. Dat websites als ‘digitaal erfgoed’ het behouden waard zijn, is internationaal erkend in het Unesco Charter on the Preservation of the Digital Heritage uit 2003. Het signaleert dat digitaal erfgoed verloren dreigt te gaan en dat het bewaren daarvan voor gebruik door de huidige en toekomstige generatie onderzoekers zeer urgent is.

Als nationale bibliotheek is de KB wettelijk verantwoordelijk voor het verzamelen, beschrijven en bewaren van in Nederland verschenen publicaties, al of niet elektronisch. De KB ziet het als haar taak om ook websites duurzaam te bewaren en raadpleegbaar te houden voor toekomstige generaties en ze te behoeden voor verlies door bijvoorbeeld technologische veroudering. Om die reden archiveert de KB websites die als verzameling een representatief beeld geven van de Nederlandse cultuur, geschiedenis en samenleving op het internet.

Uw website zal daartoe gearchiveerd en duurzaam opgeslagen worden. Het archiveren zal voor het eerst gebeuren vanaf 2 september 2017. Daarna zullen regelmatig opeenvolgende versies opgenomen worden. De archiefversies zijn te raadplegen binnen ons eigen gebouw. Ze zullen ook beschikbaar worden gesteld aan een algemeen publiek via de website van de KB zodra dit juridisch mogelijk is. “

Dus binnenkort behoort Klimaatgek tot de “websites die als verzameling een representatief beeld geven van de Nederlandse cultuur, geschiedenis en samenleving op het internet.”. Da’s mooi. Nu mijn website officieel behoort tot die verzameling zou het aardig zijn als main stream media daar ook iets mee zouden doen. Bijvoorbeeld door kritische klimaatsites als Klimaatgek niet langer te negeren maar serieus te nemen. Maar dat is misschien wel erg veel gevraagd.

Een lezer van Klimaatgek uit Vlaanderen kijkt regelmatig op de website van de bekende Vlaamse weerman Frank Deboosere. Tot zijn verbazing zijn onlangs de cijfers van het aantal tropische dagen per jaar te Ukkel drastisch bijgesteld.  Ook hier heeft het homogeniseringsduiveltje dus toegeslagen.  Gelukkig maakt onze Vlaamse lezer zo nu en dan een screenshot, en kijk eens wat dat oplevert:

Bron:  Frank Deboosere

Frank schrijft: “Het meten van de temperatuur is niet zo eenvoudig als het lijkt. Ik heb voor de berekening van de tropische dagen (ook wel hittedagen genoemd) al de nodige correctiefactoren proberen toe te passen. Maar dat is moeilijk. Tot mei 1983 gebeurden de waarnemingen immers in een open thermometerhut. En de dagelijkse waarnemingen van de 19-de eeuw zijn niet zo nauwkeurig. Je kan het aantal tropische dagen van de 20-ste eeuw vergelijken met de gegevens van de 21-ste eeuw. De gegevens voor de 19-de eeuw zijn louter indicatief.  ”

Begrijp ik het goed: heeft weerman Frank hier eigenhandig een homogenisatie toegepast? Hij schrijft dat de data van de 19^e eeuw louter indicatief zijn, dus niet betrouwbaar. Raar is het dat de data van vóór 1900 onbetrouwbaar geacht worden maar verder met rust gelaten worden. Wat me verbaast is dat hij de data van na 1900 wel heeft veranderd, niet alleen die van vóór 1983 (verandering van meethut/locatie) maar ook de data van na 1983. Dat gaat nog een stapje verder dan de homogenisaties van De Bilt.

En o ja: de toppers van vóór 1950 zijn drastisch naar beneden bijgesteld (dat ken ik van Nederland) maar 1976 (vóór de verplaatsing van de thermometer en verandering van hut in 1983)  is naar boven bijgesteld en is de nieuwe nummer 1.

Misschien dat iemand uit Vlaanderen kan verklaren wat hier gebeurd is? Ik heb mijn handen al vol aan de homogenisaties in Nederland 😉 . Frank schrijft “Het meten van de temperatuur is niet zo eenvoudig als het lijkt”.  Dat is het eigenlijk best wel denk ik, als je je aan de richtlijnen van de WMO houdt en geijkte apparatuur gebruikt.  Moeilijker wordt het als je om wat voor reden dan ook ontevreden bent met de gemeten temperaturen en ze gaat veranderen.  Dan zijn het in ieder geval geen “gemeten temperaturen” meer.

Want to fight climate change? Have fewer children. Kijk maar even naar het plaatje. De cijfers zijn per jaar. Mensen zonder kinderen kunnen voor een vergelijkbaar carbon footprint bijna 37x  heen en weer naar New York vliegen. Elk jaar dus he, en per kind. Maar wat nu als de ouders van het kind vreselijk duurzaam leven met energiezuinige lampen, recyclen, geen wasdroger gebruiken, de was met koud water doen, veganist zijn, groene energie gebruiken, nooit vliegen en geen auto maar een bakfiets hebben? Dan kunnen kinderloze mensen die dat allemaal niet doen 32 keer per jaar heen en weer naar New York. Het bericht komt uit The Guardian, dat is de NRC van GB dus dat zit wel goed ( haha).. Hier de link:  https://www.theguardian.com/environment/2017/jul/12/want-to-fight-climate-change-have-fewer-children

Op het moment dat ik dit schrijf bevind ik me in Portugal. Op ruim 400km afstand heeft het afgelopen weekeinde de ramp plaatsgevonden waarin meer dan 60 mensen de dood vonden. En natuurlijk duurde het niet lang voordat er in diverse media een link gelegd werd met klimaatverandering (lees menselijke invloed).

Bosbranden ontstaan met name als het bos droog is.  Dat wil niet zozeer zeggen dat de vegetatie droog is, want levende bomen en andere planten houden vaak enorme hoeveelheden vocht vast. Het gevaar zit hem vooral in de droge ondergrond, de strooisellaag. Die strooisellaag kan na enkele maanden met weinig neerslag sterk uitdrogen, waardoor brand makkelijk kan ontstaan. Brandt de strooisellaag eenmaal dan is het mogelijk dat ook de bomen vlam vatten en is blussen een moeilijke zaak.

De kans op bosbrand is dus sterk afhankelijk van de neerslag in de voorafgaande paar maanden, en dus meer een kwestie van weer dan van klimaat. Bij klimaat gaat het om langjarige perioden, vaak 30 jaar. Natuurlijk zijn klimaat en weer aan elkaar gekoppeld, het klimaat is immers het gemiddelde weer. Klimaatverandering zou dus indirect kunnen zorgen voor bijvoorbeeld meer droge jaren. Maar het is  moeilijk om een eenmalige gebeurtenis te koppelen aan een datareeks die 30 jaar of langer beslaat.

Met de beperkte middelen die hier voorhanden zijn ben ik in de langjarige neerslaggegevens gedoken. Ik kijk naar de maandelijkse neerslagsommen van Lissabon in de ClimateExplorer van het KNMI. Dat is het station dat het dichtst bij het rampgebied ligt en heeft al data vanaf de 19^e eeuw. Ik beperk me tot de neerslagdata vanaf 1901 t/m april 2017. April is de recentste maand waarvan cijfers beschikbaar zijn, en het valt op dat in april van dit jaar er erg weinig neerslag gevallen is.

De maandelijkse neerslag in Lissabon sinds 1901 zier er zo uit:

Bron: KNMI Lees verder →

Het Urban Heat Island-effect is klimatologische effect op o.a. temperatuur, neerslag en windsnelheid in stedelijke gebieden. Het ontstaat door de fysieke en antropogene eigenschappen van stedelijke gebieden, die afwijken van die van het omringende platteland. De fysieke eigenschappen van steden beïnvloeden onder andere albedo en evapotranspiratie waardoor de energiebalans van steden sterk verandert.

UHI in augustus 2003, gemiddelde nachtsituatie en gemiddelde middagsituatie

Bron:  Dousset et al 2010

Een belangrijke oorzaak van het ontstaan van het UHI is de bebouwing. De hoogte van gebouwen en de smalle straten zorgen voor meervoudige reflecties en sterkere absorptie van inkomende straling en beperking van de uitstraling van warmtestraling. Door wrijving neemt ook de windsnelheid af en vermindert daardoor de afkoeling door turbulentie.  Van belang is ook de lagere verdamping in de stad.  Omdat neerslagwater snel en grotendeels ondergronds wordt afgevoerd is er relatief weinig water om te verdampen.  Ook de vaak geringe oppervlakten met beplanting zorgen voor een lagere verdamping.  Verdamping is op aarde de belangrijkste manier om warmte aan het aardoppervlak kwijt te raken. Lees verder →

Ik ben momenteel druk met schrijven over klimaatverandering in Nederland. Dat gaat o.a. over het UHI-effect, het effect dat steden o.a. warmer zijn dan de omgeving. Steden zorgen ook voor meer neerslag, met name in de omgeving ‘downwind’ van de stad. Het is dus van belang om de stedelijkheid van ons land en de invloed daarvan in kaart te brengen. Dat laatste lijkt me een mooi karwei voor het KNMI. Bijgevoegd een luchtfoto van de ligging van het KNMI-station Rotterdam (op de luchthaven) en twee topografische kaarten, van 1950 en 2016. Dan krijgt men een idee van de enorm toegenomen verstedelijking. Let op de relatieve ligging van het meetstation (gele stip). Klik op de kaarten voor een vergrote weergave.