Kernenergie in 2020

Fig.1   Bron: Kees Lepair

Bovenstaande tekst vormt het begin van een lezenswaardig stuk over angst, afkomstig van de website van dr. Kees Lepair. Dit artikel echter gaat over de ontwikkeling van kernenergie in het afgelopen jaar. Angst voor kernenergie is de afgelopen decennia in een aantal landen leidend geweest voor de gebezigde energiepolitiek. Daar wees Friso Sikkema in zijn artikel van gisteren ook al op. Daarom lijkt me bovenstaande tekst een goede inleiding voor de onderstaande bijdrage van Wilfred van Rooijen.

Ik ben geen ‘strijder’  voor méér kernenergie, maar probeer af te wegen wat redelijkerwijs een goede weg is in de energietoekomst. Windmolens en zonnepanelen zijn dat naar mijn mening zeker niet. Ik denk wel dat kernenergie in de nabije toekomst een grotere rol moet gaan spelen als we minder fossiele brandstoffen willen gebruiken en toch een redelijk welvaartspeil willen handhaven.

De weg die de EU onder aanvoering van de Nederlander Frans Timmermans is ingeslagen, namelijk nog veel meer windmolens, leidt mijns inziens energetisch gezien tot niets maar zal ons wel een deel van onze welvaart gaan kosten. Daar komt dan nog bij dat Nederland als enige land in de wereld ’van het gas af’ moet, een om meerdere redenen volslagen krankzinnig plan.

Daarom ben ik blij met af en toe een verhaal van een deskundige. Vandaag blikt  Prof. Dr. Ir. W.F.G. van Rooijen, Associate Professor kernreactorfysica, University of Fukui, Japan, terug op de ontwikkelingen van de kernenergie in het afgelopen jaar:

2020: een jaaroverzicht over kernenergie

2020 was een interessant jaar: de Powers That Be buitelden over elkaar heen om hun “groene doelen” vast te stellen. Er was vrij algemene instemming met het streven van premier Boris Johnson: “net zero in 2050” [1], met een vergelijkbare aankondiging in Japan [2]. Voorstellen om na de Corona-lockdown dan meteen maar een ecologische lockdown in te stellen, “The Great Reset”, en op de valreep van 2020 ging de Chinese president Xi Jinping ervandoor met de prestigieuze “Greatest Climate Hypocrite of the Year”-award van The Global Warming Policy Forum [3].

Met de verkiezingen in Nederland in het vooruitzicht kunnen we weer uitkijken naar allerlei proefballonnetjes over de nieuw te bouwen kerncentrales in ons kikkerlandje. Laten we daarom eens terugkijken naar de ontwikkelingen in 2020 omtrent de enige betrouwbare, grootschalige, beschikbare en economische vorm van energieopwekking zonder CO2 die de mensheid kent: kernenergie.

Fig.2    De nieuwste kerncentrale in Europa: Leningrad II-2, een VVER-1200. Locatie: Botnische Golf, 70 km ten westen van St- Petersburg    Bron: World Nucleair News

Kernenergie in 2020: mondiaal

Een kijkje in het Power Reactor Information System (PRIS) van IAEA laat zien dat kernenergie een slechte start had in 2020, maar een opleving aan het eind van het jaar zorgde toch nog voor 5 nieuwe reactoren in bedrijf in 2020 (Rusland ( zie figuur 2), China (2x), de Verenigde Arabische Emiraten (men verwacht blijkbaar dat de olie toch een keer opraakt) en Wit-Rusland). De bouw is gestart van 3 reactoren (China (2x) en Turkije).

Maar helaas, er waren toch wat slachtoffers te betreuren in 2020: 5 reactoren werden permanent buiten bedrijf gesteld (2x USA, 2x Frankrijk, 1x Rusland). Aan het eind van 2020 waren er in totaal 408 reactoren in bedrijf in de wereld volgens de World Nuclear Industry Status Report, het laagste aantal in 32 jaar [4], en 2020 was het eerste jaar in de geschiedenis dat renewables (exclusief waterkracht) een grotere bijdrage aan de mondiale elektriciteitsproductie leverden dan kernenergie.

Kernenergie in 2020: Europa

Laten we dan eens kijken naar de bakermat van het ecologisch moralisme: Europa. Ondanks grote woorden omtrent energietransitie, klimaattafels en wat dies al niet meer zij, het was voornamelijk stil rond kernenergie in Europa. Op het nippertje werd kernenergie toegevoegd aan de “Green Deal” van de EU, maar tegelijkertijd maakte de EU duidelijk dat kernenergie alleen van toepassing is als al het andere niet werkt [5]. Het grootste nieuws in Europees verband was wellicht de situatie in het Verenigd Koninkrijk, waar men gestart is met de bouw van 2 nieuwe reactoren bij Hinkley Point (figuur 3), maar waar een parallel project om ook 2 reactoren in Wales te bouwen afketste omdat hoofdaannemer Hitachi de handdoek de ring in wierp [6]. Hoewel Hitachi al meer dan 15 jaar geen nieuwe kerncentrale heeft verkocht waren de randvoorwaarden in het Verenigd Koninkrijk blijkbaar dermate slecht dat men er liever voor koos er dan maar helemaal van af te zien.

Op het West-Europese vasteland zijn twee reactoren in aanbouw: Olkiluoto-3 in Finland (oorspronkelijke opleverdatum 2009) en Flamanville-3 in Frankrijk (oorspronkelijke opleverdatum 2012). Beide projecten zijn inmiddels dik over tijd en ook in 2020 zijn er geen solide deadlines afgegeven wanneer deze reactoren gestart zullen worden.

Fig.3    Constructie van de eerste reactor (van twee) van project Hinkley Point C in het Verenigd Koninkrijk. Reactor: EPR.     Bron: World Nucleair News

Kernenergie in 2020: technologische ontwikkelingen

In 2020 geen gebrek aan ronkende persberichten rond nieuwe ontwikkelingen op het gebied van kernenergie. De “small and modular reactors” en de “molten salt reactors” vlogen ons om de oren, de een nog goedkoper, effectiever, milieuvriendelijker en veiliger dan de andere.

Maar ondanks grote woorden (en dito budgetten, in sommige gevallen) lukt het vooralsnog niet om al deze wonderbaarlijke reactoren daadwerkelijk te realiseren. Laten we twee voorbeelden noemen.

In de VS loopt het Carbon Free Power Project, een project om in totaal 12 nieuwe “small modular reactors” te bouwen in het zuiden van de staat Idaho. Hoewel dit project ruimschoots door de federale overheid wordt gesubsidieerd om “geavanceerde en betaalbare kernenergie” te ontwikkelen,  hebben 8 gemeentelijke overheden zich eind 2020 teruggetrokken uit het project vanwege onduidelijk financiele perspectieven [7]. Hoofdaannemer NuScale Power heeft nog vertrouwen in het project, maar de eerste bezwaren over het vergunningstraject zijn inmiddels binnen, nota bene uit buurland Canada [8].

In Denemarken heeft men bij Seaborg Technologies al een paar jaar flink wat subsidie stukgeslagen op de ontwikkeling van de “Compact Molten Salt Reactor”. Ondanks het feit dat dit type reactor alleen maar voordelen heeft (volgens Seaborg Technologies) hebben zich nog geen klanten gemeld,  en men stelt daarom voor om de reactoren dan maar op schepen te bouwen, om energie te leveren aan ontwikkelingslanden [9]. Het blijft onduidelijk waarom ontwikkelingslanden wel de financiele middelen en expertise in huis hebben om een onbewezen vorm van kernenergie in te voeren als geindustrialiseerde economieen er blijkbaar geen brood in zien.

Conclusie omtrent kernenergie in 2020 en vooruitblik naar 2021

Het is jammer maar helaas: in lijn met ontwikkelingen in de afgelopen jaren is de fractie kernenergie in de mondiale energiemix afgenomen in 2020. Overheden in Westerse landen volharden in het afwijzen van kernenergie, maar ook in landen met een positieve kernenergiepolitiek, zoals Rusland, China en India, blijven de ontwikkelingen achter bij de verwachtingen. Ondanks grote woorden omtrent nieuwe ontwikkelingen en verbeteringen van veiligheid slagen fabrikanten in Westerse landen er niet in om hun reactoren te verkopen, en hetzelfde geldt voor de veelgeprezen start-up initiatieven.

Het vooruitzicht voor 2021 is niet best. De verwachting is dat er meer reactoren buiten bedrijf gesteld zullen worden dan er nieuwe reactoren in gebruik worden genomen [10], zodat de fractie kernenergie in de energiemix in 2021 nog verder af zal kalven. Wat betreft de Europese situatie is er wellicht een lichtpuntje: de verwachting is dat in Finland een vergunning afgegeven zal worden in 2021 voor de bouw van een nieuwe kerncentrale. Men heeft van de fouten van Olkiluoto geleerd en stelt voor om  2 reactoren van Russische makelij te bouwen.

[1] https://www.thegwpf.com/conservatives-will-regret-boris-johnsons-radical-net-zero-targets/

[2] https://www.japantimes.co.jp/news/2020/12/25/business/japan-2050-carbon-plan/

[3] https://www.thegwpf.com/chinese-president-xi-wins-2020-climate-hypocrite-award-for-green-talk-coal-action/

[4] https://www.worldnuclearreport.org/-World-Nuclear-Industry-Status-Report-2020-.html

[5] https://www.euractiv.com/section/energy-environment/news/eu-countries-agree-to-rapidly-upscale-hydrogen-market/

[6] https://www.current-news.co.uk/news/hitachi-abandons-2-9mw-wylfa-newydd-nuclear-project

[7] https://www.powermag.com/shakeup-for-720-mw-nuclear-smr-project-as-more-cities-withdraw-participation/

[8] https://nuclear-news.net/2020/10/29/big-questions-on-the-costs-and-safety-of-nuscales-little-nuclear-reactors/