Fig.1    Bron: Trouw

“Niet de mooie natuur, maar het halen van irreële stikstofnormen is het doel. Een benadering vanuit de natuur is effectiever”. Dat schreef em. hoogleraar Mariene Ecologie Han Lindeboom op 15 juni j.l. in Trouw. Lindeboom heeft recht van spreken over stikstof, hij promoveerde ooit op de invloed van ammoniak op ecosystemen op Marioneiland, ruim 1700 km ten zuidoosten van Zuid-Afrika. Daar leeft al meer dan 6000 jaar een enorme kolonie van een half miljoen pinguïns die dagelijks 430 kg ammoniak de lucht in brengen. Het effect op de vegetatie is echter heel lokaal. Zijn stikstof-les uit de wildernis is: groot effect, kleine afstand, benedenwinds. Lindeboom ontkent niet dat er in Nederland een stikstofprobleem is, maar hij roept op om maatwerk toe te passen.

Enkele dagen geleden interviewde Marianne Zwagerman professor Lindeboom voor het radioprogramma/podcast Op z’n Kop (NPO2). Het werd een zeer interessant gesprek van ruim een uur. Lindeboom vertelde dat het RIVM-model niet klopt. Een van de manco’s is dat uit een van de meetresultaten bleek  dat de Noordzee een bron van ammoniak. Volstrekte onzin volgens Lindeboom: “Ik ben ook hoogleraar mariene ecologie en zag dat staan en dacht: dit klopt niet, maar het bleek een meetcorrectie te zijn.” Maar er zijn meer problemen: “Je berekent het wel maar vervolgens gebruik je het op een schaal waarvoor het totaal niet bedoeld is. Modellen hebben een grote onzekerheid terwijl je er wel juridische consequenties aan hangt.”

Fig.2    Bron: aanpakstikstof.nl

Er is niets mis met het gebruik van modellen, maar ze moeten natuurlijk wel deugen. De laatste jaren is er ook in de klimatologie een haast heilig ontzag ontstaan voor modellen. En de uitkomsten van die modellen worden vaak als meetgegevens gepresenteerd, wat ze natuurlijk niet zijn. De modellen die het RIVM gebruikt in de stikstofproblematiek deugen niet en dat kan enorme maatschappelijke consequenties hebben. Lindeboom heeft de berekeningen opnieuw gedaan en komt uit op 16 van de 30 Natura2000 gebieden die aan de stikstofnormen voldoen, in plaats van de 8 waar de rijksoverheid op uit komt.

Lindeboom is actief lid van D66, en heeft in die hoedanigheid binnen zijn partij enkele jaren geleden een projectgroep ’Stikstof’ gevormd, samen met een handvol andere deskundigen op dit gebied. Dat mondde uit in een rapport met de lange titel ‘Hoe komen we uit de stikstofimpasse in Nederland? Herberekening van concentraties, maatwerk op de vierkante kilometer voor landbouw en natuur en oplossingen voor de korte en langere termijn’. In dat rapport staan 4 aanbevelingen:

• Corrigeer berekeningen RIVM-model, dat geeft stikstofruimte voor de korte termijn.
• Lever maatwerk op de vierkante kilometer voor landbouw EN natuur.
• Verander eiwitsamenstelling in voedsel voor dier EN mens.
• Nederlandse boeren en kennis zijn keihard nodig om voldoende eiwit te produceren.

Tweede Kamerlid van D66 Tjeerd de Groot probeerde de publicatie van het rapport in de partijgelederen tegen te houden. Toen de D66-focusgroep Stikstof daarna het rapport op eigen houtje naar alle Kamerleden in de Commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit stuurde, werd het rapport door de partij gecanceld en moest het logo van D66 van het rapport verdwijnen. Wat drijft Tjeerd de Groot tot zulke drastische maatregelen? Volgens Lindeboom heeft De Groot maar twee doelen voor ogen, namelijk kringlooplandbouw en halvering van de veestapel. Dat zijn mantra’s geworden binnen D66, zoals blijkt uit dit videootje met De Groot:

Lindeboom reageerde op deze video op LinkedIn:

Ongetwijfeld is een aantal problemen die De Groot in het filmpje noemt reëel. Maar het is opmerkelijk dat hij mensen die twijfels hebben over de rekenmethodes van de overheid en het RIVM de maat neemt. Niet inhoudelijk, maar moreel: over wetenschap mag je blijkbaar niet twijfelen.  Terwijl dat toch de essentie is van wetenschap: altijd op zoek zijn naar de waarheid. Dat elkaar moreel de maat nemen zag ik gisteren ook voortdurend tijdens het stikstofdebat in de Tweede Kamer, ook van de kant van Tjeerd de Groot. Als je de modellen en rekenmethodes van het RIVM in twijfel trekt deug je niet. Het is daarom des te opmerkelijker dat De Groot niet gediend was van het stikstofrapport van het wetenschappelijk verantwoorde  D66-forum van professor Lindeboom c.s.  en hun rapport zelfs van de D66-agenda heeft afgevoerd.

Gebieden met een zeer grote veedichtheid leveren allerlei problemen op, zoals stankoverlast, mestoverschotten, stikstofneerslag en niet te vergeten de altijd aanwezige dreiging van virussen die van dier op mens over kunnen gaan. Dat daar wat aan gedaan moet worden is al jaren duidelijk, maar dan uiteraard wel op basis van deugdelijke data en reële perspectieven. Het leven van duizenden boerengezinnen staat hier op het spel, en dus is uiterste zorgvuldigheid geboden. Dat betekent vooral maatwerk leveren voor landbouw en natuur op de vierkante kilometer. En we moeten onze Nederlandse kijk op wat natuur is bijstellen. Lindeboom: “Bij ons is niet meer mooie natuur het doel, maar het tot irreële proporties verlagen van de emissies van de landbouw. Dat we in Nederland ook plaatsen willen hebben waar stikstof mijdende planten en gevoelige dieren goed groeien is terecht, maar moet dat overal op vooraf aangewezen plaatsen? Nederlandse natuur is niet natuurlijk, maar door de mens gemaakt en dat vraagt om onderhoud.”

Luister hier naar het interview met professor Lindeboom.