De klimaatplannen van Amsterdam

Bron: AT5

Op de foto hierboven ziet u wethouder Van Doorninck, die blij is dat de klimaatplannen van Amsterdam ‘haalbaar’ zijn. De wethouder is van GroenLinks, dat mag niet verbazen. Ze liet de onderzoekers van het bureau CE Delft de Amsterdamse plannen onder de loep nemen. Amsterdam wil over tien jaar 55 procent minder CO2 uitstoten dan in 1990.  En net als de rest van Nederland wil de stad in 2050 (bijna helemaal) klimaatneutraal zijn.

CE Delft heeft gekeken naar de doelstellingen voor 2030. Volgens het bureau is 48% reductie van de CO2-uitstoot haalbaar. Als alles minder vlot verloopt zal dat wel wat minder worden, maar ze zijn positief gestemd. Omdat ik zelf erg pessimistisch ben over de Amsterdamse klimaatplannen (en ook over die van het Rijk) wilde ik wel eens zien waarom CE Delft zo optimistisch is en ik niet. Het rapport, ‘Routekaart Amsterdam Klimaatneutraal’, is hier te downloaden.

In de Samenvatting lees ik: “De raming zoals die is uitgewerkt in deze rapportage komt uit op een reductie van 21 tot 55% reductie. We willen benadrukken dat dit een raming is van voorgenomen beleid, dat wil zeggen: dit beleid is niet in alle gevallen al aangenomen of van kracht, het is nog niet in uitvoering, en ook het slagen ervan staat nog niet vast.” Dat laatste is wel belangrijk lijkt me, en ik was benieuwd hoe het team van CE Delft dat laatste punt getackeld heeft. De onderzoeksmethode wordt als volgt omschreven:

Bron: CE Delft

De gele accentuering is van mijn hand. De tweede alinea is teleurstellend: het lijkt geen diepgaand onderzoek te zijn maar een soort beleidsmatige ‘second opinion’. over de Amsterdamse plannen. In de derde alinea worden burgers en bedrijven genoemd, maar alleen in hun rol als spelbreker van de gemeentelijke plannen.

Hoofdstuk 3 gaat over de gebouwde omgeving en begint zo:


Dit zijn de maatregelen waar ik meer over wil weten: het aardgasvrij maken van wijken (wijk-voor-wijk), de warmtemotor, afspraken met woningbouwcoöperaties en het verduurzamen van warmtebronnen.

Ik lees dat de gemeente van plan is 175.000 woningequivalenten (veelal woningen) van het aardgas te ‘bevrijden’. 28 buurten zijn daarvoor door de gemeente aangewezen. Een tweede stap is het aansluiten van 110.000 woningen op het warmtenet. Van de aardgasvrije buurten wordt verondersteld dat 2/3 op het warmtenet aangesloten wordt en 1/3 zal overgaan op verwarming met warmtepompen (‘all electric‘). Dat warmtenet zal worden gevoed door de twee Amsterdamse elektriciteitscentrales AEM en Diemercentrale.

Bij mij komen meteen een aantal vragen op zoals : wat vinden de bewoners en bedrijven van die plannen? Zijn ze betaalbaar? Zijn ze technisch uitvoerbaar? (denk bijvoorbeeld aan de belasting van het elektriciteitsnet) . Zie de horrorverhalen over de tegenvallende resultaten van een aantal proefwijken waar de bewoners van het gas af zijn. Over die mijns inziens essentiële vragen wordt in het rapport van CE helemaal niets gezegd.

Voor de beide elektriciteitscentrales gaat men uit van een forse CO2-reductie. Om die te behalen moet de AEB CO2 gaan afvangen en de Diemer Centrale biomassa gaan verstoken. Over dat afvangen van CO2: de AEB heeft alleen nog maar een haalbaarheidsonderzoek laten doen. Die afvang zou leiden tot een reductie van 29 tot 90%. Of dat realistisch is, of de vergunningverlening gaat lukken en wat dat gaat betekenen voor de elektriciteitsprijs is nog onbekend. AEB is al noodlijdend en men zoekt een overnamekandidaat schijnt het. Intussen zeker bekend zijn de gevolgen van het stoken van biomassa in centrales. Ik denk aan de kap van bossen, de enorme transporten, deels vanaf de andere kant van de oceaan, maar ook de uitstoot van vervuilende stoffen. En vooral: biomassa verstoken zorgt voor een grotere uitstoot van CO2 dan het stoken van steenkool. Niets lees ik over deze zaken in het CE Delft rapport.

Het volgende actiepunt, namelijk het verkeer in de hoofdstad. Leest u mee?

Bron: CE Delft

Ook hier is weer de vraag: is dit reëel, of wishful thinking? ‘Handhaving is een opgave’, lees ik. Haha, leuk! Personenauto’s taxi’s, vrachtwagens, touringcars, die mogen allemaal in 2030 de stad niet meer in. Voor een handjevol full-electric rijders mag dat geen probleem zijn, voor de rest van de weggebruikers is dat wel een reuzeprobleem. En dat probleem heeft vele tentakels, denk ook hier alleen al aan de belasting van het elektriciteitsnet. Ook hier wordt door het bureau CE Delft geen enkele kritische kanttekening gemaakt bij de welhaast sprookjesachtige vergezichten die geschetst worden door de gemeente Amsterdam.

Ik kan zo nog een tijdje doorgaan, maar het rapport van CE Delft over de klimaatplannen van de hoofdstad bevat geen enkele kritische noot over de inhoud van de plannen. Er wordt gerekend met cijfers die de gemeente aangeleverd heeft, en het enige eigen ‘kritische’  bijdrage van het bureau  is het berekenen van een bandbreedte als de plannen iets minder goed verlopen dan bedacht.

Waarom heeft CE Delft niet de mogelijkheid aangegrepen om de plannen echt inhoudelijk te onderzoeken? Zonder twijfel zouden de meeste van die plannen naar het sprookjesbos van de duurzaamheid  te verbannen worden lijkt me. Dat er niet echt inhoudelijk getoetst is kan liggen aan de mogelijk beperkte opdracht die ze van de gemeente hebben gekregen. Maar het kan ook zijn dat het bureau zichzelf die beperking heeft opgelegd, ten behoeve van de continuïteit van gemeentelijke opdrachten. Beide mogelijkheden zijn mijns inziens niet acceptabel voor een bureau dat van zichzelf zegt een ‘onafhankelijke denktank met durf‘ te zijn.

Mijn conclusie: de ‘Routekaart Amsterdam Klimaatneutraal’ is een nietszeggend rapport waar de bestuurders van Amsterdam erg blij mee zijn. In het artikel van AT5 lees ik: “ De duurzaamheidswethouder liet de onderzoekers van CE Delft, die volgens hun website ‘met onafhankelijk onderzoek bijdragen aan een duurzame samenleving’, haar plannen onder de loep nemen. “ Je kunt je afvragen of een onderzoek dat de meest essentiële vragen van burgers en bedrijven onbeantwoord laat, wel een ‘onafhankelijk’ onderzoek is. Waarbij aangetekend mag worden dat het begrip ‘onderzoek’ ook wel erg smal is opgevat.

Op de website van CE Delft lees ik:

Kenmerken van onze oplossingen zijn: beleidsmatig haalbaar, technisch onderbouwd, economisch verstandig, maar ook maatschappelijk rechtvaardig.” Ik vind alleen het eerste kenmerk in het rapport van CE Delft terug. De andere drie zijn niet onderzocht. Slechte beurt, CE Delft! Slim gedaan, gemeente Amsterdam!

En oh ja: er wordt ook hier gesproken over ‘klimaatplan‘, maar dat is het natuurlijk niet. Het is een CO2-plan. Het effect van de klimaatplannen van Nederland als geheel op het klimaat wordt geschat op een getal dat drie a  vier nullen achter de komma heeft. Het klimaateffect van de Amsterdamse plannen is logischerwijs nog veel kleiner. “Klimaatplan”  klinkt goed maar het is volstrekte onzin.