Geloof niet alles

De titel van dit bericht had wel een levensmotto van me kunnen zijn. Het is echter (ook) de titel van een nieuw verschenen boek over klimaatverandering, van de hand van Jules de Waart. Jules de Waart is van oorsprong een fysisch geograaf en geoloog en heeft na zijn pensionering zijn zicht op de wereld verder verbreed door gewoon weer te gaan studeren. Enkele jaren geleden herontdekte hij de fysische geografie en de klimaatwetenschap en was gefascineerd door de veelzijdigheid en het grote belang van de klimaatproblematiek. Dat mondde uit in een boek over klimaatverandering.

Ik lees vaak klimaatartikelen en publicaties en soms een boek over klimaatverandering, maar zelden lukt het me om in (bijna) één ruk een klimaatboek uit te lezen. Dat lukte met het boek van Jules de Waart wonderwel. Het is goed geschreven, in een vlotte stijl, en erg informatief. Ik durf zelfs wel te stellen dat dit het beste boek over klimaatverandering is dat ik de afgelopen jaren heb gelezen. Het viel me op dat De Waart min of meer op dezelfde wijze tegen de klimaatproblematiek aankijkt als ik. Dat heeft wellicht te maken met het feit dat we beiden de weg weten in de fysische geografie en geologie, wat maakt dat je op een bepaalde manier aankijkt tegen klimaatproblematiek.

Het boek is nergens drammerig en dat is een prestatie als het over klimaat gaat. De Waart stelt steeds zienswijzen van klimaatalarmisten tegenover die van klimaatsceptici, wat verhelderend werkt. Deel I, het brede perspectief, vond ik voor mijzelf het meest informatieve omdat ik in mijn werk als redacteur van Klimaatgek.nl vaak vooral ‘technisch’ bezig ben en dan schiet de beschouwelijke kant van klimaatproblematiek het politieke frame waarin zich zaken afspelen er wel eens bij in.  Deel II, de wetenschappelijke basis, was me natuurlijk wel in grote lijnen bekend, hoewel ik ook daarin wel het een en ander opgestoken heb, en ideeën kreeg over onderwerpen waar ik eens in zou moeten duiken. Dit hoofdstuk vat mooi samen ‘waar het over gaat’.

Kortom, ik ben blij dat ik het mocht lezen en raad het iedereen die geïnteresseerd is in klimaatverandering van harte aan. Het is te verkrijgen via de reguliere boekhandel en bol.com.

Inhoudsopgave

Deel I De Moderne Warme Periode in breder perspectief 

1    Werelden van verschil
1.1 Een onbewoonbare aarde? Alarmisten en sceptici
1.2 De wereld verandert
1.3 Het belang van woorden
1.4 Een korte geschiedenis van de klimaatwetenschap
1.5 Enkele hoofdmomenten
1.6 Enkele standpunten nader belicht
1.7 Andere meningen
1.8 En hoe nu verder?

2    Beeldvorming
2.1 “Zo ziet klimaatverandering er uit.”
2.2 De kracht van beeldvorming. IJsberen, bosbranden en koralen
2.3 IJsberen en een ‘academic hanging’
2.4 Koralen en de vrijheid van meningsuiting

3    De mythe van de consensus
3.1 Een consensus van 97%?
3.2 Peer-review en gerelateerde problemen
3.3 Het voorzorgbeginsel en ‘no-regret’
3.4 Waarschijnlijkheid en Vertrouwen in de IPCC-rapporten

4    In de hoek geschilderd
4.1 “The lady doth protest too much, methinks.”
4.2 Leugentjes om bestwil. De ‘double ethical bind’
4.3 Appeals, Petities en Open Brieven
4.4 Manipulatie en fraude? “Hide the decline!”
4.5 Aanpassingen en homogenisaties
4.6 Een neerwaartse spiraal?

5    The Empire strikes back
5.1 Het Assessment Report 5 en een nieuwe voorzitter voor het IPCC
5.2 De Akkoorden van Parijs en de gevolgen
5.3 Het Special Report van 2018. Global warming of 1.5 Celsius
5.4 De politiek als aanjager. Een Green New Deal en een European Green Deal
5.5 Het nieuwe Assessment Report 6 van het IPCC
5.6 “Resistance is futile”

Deel II De wetenschappelijke basis 

6    Wetenschappers en hun methode. Geloof niet alles
6.1 Witte zwanen, zwarte zwanen. Consensus, falsificatie en post-normale wetenschap.
6.2 Wetenschappers, vroeger en nu

7    Enkele relevante wetenschappen
7.1 De klassieke klimatologie
7.2 Aardwetenschappen. Lessen uit het Kwartair.
7.3 De klimaatwetenschappen
7.4 Kosmo-klimatologie
7.5 De plate-climatology theorie
7.6 De modellen

8    Een poging tot kwantificering
8.1 Forcings en feedbacks
8.2. Natuurlijke aandrijvers
8.3. Menselijke oorzaken
8.4. Hoe groot is het versterkt broeikaseffect? Enkele conclusies

DEEL III Synthese 

9    Klimaat en klimaatbeleid in het Antropociën
9.1 Klimaatverandering; vroeger en nu
9.2 Het Antropociën. Een Moord in de Oriënt-Expres
9.3 Een nieuwe rol voor wetenschap en politiek

10  Enige conclusies en consequenties

DEEL IV ANNEX 

11  Noten en literatuurverwijzingen
12  Samenvatting
13  Over de auteur