Een paar dagen geleden presenteerde weerman Peter Kuipers Munnike op zijn twitteraccount een paar getallen over het aantal tropische dagen in De Bilt sinds 1901. De Bilt wordt gebruikt om te bepalen of er in ons land sprake is van een hittegolf. Een hittegolf elders in het land is dus onzin, maar je hoort het geregeld. Zo te zien is er sprake van een spectaculaire toename van het aantal tropische dagen.
Daar moet wel een kanttekening bij gemaakt worden: die spectaculaire toename is vooral het gevolg van het feit dat Peter gebruik maakt van de door het KNMI gehomogeniseerde temperatuurdata. Die homogenisatie is een soort van correctie op de gemeten temperaturen. In De Bilt gaat het om de data tussen 1-1-1901 en 1-9-1951. De data daarna zijn ongemoeid gelaten. Waarom dat gedaan is, en vooral of dat wel deugt, daar is hier en elders al veel over geschreven. In elk geval betekende die homogenisatie dat de hoogste temperaturen tussen 1901 en 1951 flink naar beneden werden ‘gecorrigeerd’. Hoe zien die getallen er uit als we niet de gehomogeniseerde data gebruiken maar de echt gemeten temperaturen?
Hierboven ziet u de getallen van Peter Kuipers Munnike in rood (gebaseerd op de gehomogeniseerde data) en de gemeten data in blauw. Dat is nogal een verschil zou ik zeggen. Nu zijn die klimaatvakken van 30 jaren nogal grof. Laten we eens kijken hoe dat er per jaar uit ziet.
In de grafiek hierboven ziet u de ongehomogeniseerde gegevens van het aantal tropische dagen ( ≥ 30 °C) in De Bilt. Op het oog is er weinig spectaculairs aan te zien. Om te zien of er een trend aanwezig is heb ik er een lineaire trendlijn doorgetrokken. De formule daarvan staat rechts boven in de grafiek. Die lineaire lijn stijgt licht, maar die trend is statistisch niet significant (met een betrouwbaarheidsniveau van 95%).
En nu de grafiek waarbij de gehomogeniseerde gegevens van het aantal tropische dagen is gebruikt. Het resultaat is spectaculair. Kijk eens wat de homogenisatie gedaan heeft met de ligging van de punten in de eerste helft van de vorige eeuw. De lineaire trendlijn loopt nu natuurlijk veel steiler (zie de x-factor in de formules):
Sinds 2016 zijn die gehomogeniseerde data de officiële temperatuurdata van de Bilt. Vandaar dat Peter Kuipers Munnike ze gebruikt. Maar over die homogenisatie is tot op de dag van vandaag veel te doen. Er zijn ernstige twijfels of die ‘correctie’ wel deugt. Je kunt je natuurlijk afvragen of het principieel wel kan om echte meetdata te vervangen door andere cijfers die het resultaat zijn van een statistische exercitie. Het laatste woord over deze kwestie is daar nog niet over gesproken. U kunt het rapport over die homogenisatie (van Jan Ruis, Frans Dijkstra, Marcel Crok en ongetekende) gratis downloaden op de downloadpagina van deze site.
Je kunt je afvragen of alle discussie rond die homogenisatie weerman Peter niet aan het denken heeft gezet. Waarom zet hij zo fors in en is hij niet voorzichtiger met die gehomogeniseerde data? Hij mag dat, want Peter is in dienst van de NOS en niet van het KNMI. Het antwoord op die vraag is denk ik te vinden in het plaatje van zijn twitterbericht, namelijk die ‘# opwarming’. Wil je dat benadrukken dan gebruik je natuurlijk die gehomogeniseerde cijfers.