De wind in Nederland: winter

In het vorige bericht heb ik beschreven dat ik de vectorale windrichting per etmaal van De Bilt sinds 1904 heb omgezet in 8 windrichtingen: NE, E, SE, S, SW, W, NW en N. Omdat de signalen van jaar tot jaar sterk schommelen  heb ik de reeksen gesmoothed met een LOESS-filter span 0.3. Daardoor kan makkelijker de langjarige trend van elke windrichting gelezen worden. Daarna heb ik voor elke maand van 1904 t/m 2018 berekend wat het percentuele voorkomen van elke windrichting was. Duidelijk werd dat de SW windrichting in de bekeken periode niet alleen de dominante windrichting was maar dat die dominantie in die 115 jaar flink toenam.

In dit bericht bekijk ik de trends van de windrichtingen in de wintermaanden.  Voor december ziet dat er zo uit:


Vanaf de jaren ’20 van de vorige eeuw is de dominantie van de SW wind in december vrijwel onafgebroken toegenomen. Vooral van de jaren ’70 zien we een sterke toename van SW wind. Alleen tussen 1980 en 2000 zakte dat wat in, maar na 2000 stijgt het aandeel van SW wind tot bijna 40%. S wind neemt vanaf de jaren ’20 af maar zit vanaf begin jaren ’70 in de lift. Rond 2000 vindt er een hele duidelijk verandering plaats in de windverdeling. SW, W en S wind namen sterk toe, terwijl de overige windrichtingen afnamen. Er wordt dan duidelijk meer zachte lucht aangevoerd dan voorheen.


In januari is het beeld vergelijkbaar met dat van december, maar wat diffuser.  Ook hier een langdurige stijging van het aandeel van SW en S wind, met een opvallend sterke toename van SW in de jaren ’70 en ’80.  Vanaf 2000 zien we ook in deze maand een toename van het aandeel van de  windrichtingen die zachte lucht aanvoeren, ten koste van de koudere windrichtingen.


Februari toont een gestage toename van S wind vanaf begin jaren ’60. SW toont ook hier vanaf de jaren ’70 een forse stijging die doorloopt tot in de jaren ’90. Opvallend is dat het verloop van NE wind vrijwel het spiegelbeeld is van SW wind. Ook hier een omslagpunt rond 2000.  SW neemt dan sterk af terwijl NE sterk toeneemt.  S en SE nemen toe terwijl NW en N afnemen.

Al met al vertonen de grafieken in de winter een toename van de windrichtingen die zachte lucht ons land binnenbrengen. Alleen de toename van NE in februari de afgelopen decennia is voor schaatsliefhebbers een lichtpuntje, maar met de dominantie van SW en W wind in de december en januari is de kans op voldoende dik Elfstedenijs helaas gering.