Bron:  Nic Lewis

Nic Lewis, een bekende Brits wiskundige en statisticus die vooral onderzoek doet in het klimaatveld, heeft de afgelopen maanden de Covid-19 uitbraak in Zweden gevolgd. Het besluit om geen echte lockdown toe te passen heeft er voor gezorgd dat het aantal sterfgevallen daar weliswaar hoger was dan in sommige andere landen, maar heeft volgens hem twee grote voordelen. De eerste is dat corona het dagelijks leven in Zweden minder ontwricht heeft dan in landen met een lockdown. De tweede is dat er minder risico is op een tweede golf komende winter. En als die komt dan zullen er minder maatregelen nodig zijn om die te beheersen.

Om te begrijpen hoe hij aan zijn conclusies komt is het nodig zijn artikel te lezen.

Bron:  Nic Lewis

Bron: tylervigen

In bovenstaande grafiek zijn voor de periode 1999-2009 weergegeven het jaarlijks aantal mensen dat in de USA werd vermoord met behulp van hete dampen en hete objecten en de leeftijd van miss America. De grafieken lijken sterk op elkaar en als je de correlatiecoëfficiënt  gaat berekenen dan blijkt die best hoog (r=0,870127). Toch zullen er weinig mensen zijn die geloven dat er ook echt een oorzakelijk verband bestaat tussen de twee fenomenen. Er is dus wel sprake van een correlatie maar niet van een causale relatie.

Bron: tylervigen

In de tweede grafiek wordt  het aantal verkochte Japanse auto’s afgezet tegen het aantal zelfmoorden door autocrashes. De correlatie tussen beide grafieken is hoog: r=0,9357. Maar nu zal de vraag of het een met het ander te maken heeft iets lastiger zijn, omdat een oorzakelijk verband niet onmogelijk is. Immers, stel dat een deel van de bestuurders van Japanse auto’s erg ongelukkig is met hun auto, dan zou  dat – in combinatie met andere factoren- in ernstige gevallen tot een dergelijke zelfmoord kunnen leiden. Ook hier helpt denk ik het gezonde verstand: veel mensen weten dat Japanse auto’s over het algemeen zeer goed geconstrueerd zijn en waarschijnlijk geen aanleiding geven tot zelfmoordgedachten. Die correlatiecoëfficiënt van 0,9357 is dus blijkbaar nog steeds onvoldoende hoog. Lees verder →

Gletsjers worden langer of korter, die processen worden vooral gestuurd door de luchttemperatuur maar ook neerslag en zonlicht spelen een rol van betekenis. Op deze plaats kunt u daar het een en andere over vinden. Seguinot el al hebben in 2018  een publicatie laten verschijnen over het korter en langer worden van de Alpine gletsjers gedurende de afgelopen 120.000 jaar.

Bron: Seguinot et al 2018.

Ze maakten daarvoor gebruik van recente data mb.t. temperatuur en gletsjerlengte, maar vooral ook van proxies (o.a. ijskernen) om een groot deel van de periode te kunnen reconstrueren. Dat laatste gebeurde met behulp van een model, het Parallel Ice Sheet Model.

In de figuur hierboven is in de grafiek het temperatuurverloop weergegeven van de EPICA ijskern (zwarte lijn) die als paleoklimatologische forcing diende voor het model. Het afgeleide ijsvolume (blauwe lijn) is weergegeven in meters s.l.e. (sea level equivalent). Wie de details verder wil bestuderen verwijs ik naar de publicatie.

Bron: Sime et al 2009

Om een idee te geven over welke periode de gletsjerreconstructie plaatsvond heb ik bovenstaande figuur uit een publicatie van Sime et al gebruikt. Die maakten gebruik van de aanwezigheid van stabiele isotopen van waterstof (δD , Deuterium) en zuurstof (δ18O) die als proxies dienden voor de reconstructie van de temperatuur. Op bovenstaande grafiek zijn de relatieve schommelingen ( anomalieën )  van beide proxies weergegeven vanaf  350.000 jaar geleden tot nu. De onderzoekers hebben de data van een drietal ijskernen op Antarctica onderzocht: Vostok, Dome C en Dome F.

Let op: de tijd loopt in deze grafiek van rechts naar links, links is dus het heden. Met een rode lijn heb ik het begin van de periode van gletsjerreconstructie van Seguinot weergegeven. Zoals te zien was het 120.000 jaar geleden ongeveer zo warm als nu. Maar het toenmalige interglaciaal, Eemien genaamd, was al aan het afkoelen en zou later veranderen in de laatste ijstijd, het Weichselien. In de grafiek van Seguinot is te zien dat de temperatuur 120.000  jaar geleden vergelijkbaar was met het heden, helemaal rechts in de grafiek. Overigens is op deze grafiek te zien dat de drie voorlaatste interglacialen aanmerkelijk hoger zijn dan de recente, het huidige Holoceen. Het was toen aanmerkelijk warmer dan tegenwoordig.

Het mooie nu is dat o.a. het ETHZ (Technologisch Instituut in Zürich) en de Hokkaido Universiteit in Japan van die Alpine gletsjerveranderingen gedurende de afgelopen 120.000 jaar van Seguinot  een animatie hebben gemaakt. Die ziet u hier onder. Wilt u de recente opwarming zien die door het IPCC en anderen aan de mens wordt toegeschreven dan moet u heel goed opletten (02:05) want nauwelijks waar te nemen. De natuur is machtig!

Bron: still uit interview met Alex Epstein

Naomi Seibt is een jonge Duitse vrouw van nog geen 20 jaar met een voor haar leeftijd verbazingwekkend grote kennis van het klimaatdebat. Ze noemt zichzelf klimaatrealist en werd onlangs geïnterviewd door Alex Epstein. Een deel van dat gesprek ging over het feit dat de Duitse media-autoriteit van de deelstaat waarin Naomi woont haar schriftelijk ordonneerde 3 van haar videootjes van haar Youtube kanaal te verwijderen, op straffe van een boete.

Het is opmerkelijk als politieke instituties zich gaan bemoeien met de content van media. En gevaarlijk, zoals de geschiedenis bewezen heeft. De motivatie is dat ze de Duitse maatschappij beïnvloedt via een buitenlandse organisatie, Heartland. In februari 2020 werd Naomi voor drie maanden actief in de Amerikaanse denktank Heartland Institute, een contract dat ze in april niet verlengde. Dat contract bij Heartland resulteerde er dus in dat de  Landesanstalt für Medien NRW (Nordrhein-Westfalen) – de toezichthoudende media-autoriteit-  haar ordonneerde drie van haar filmpjes te verwijderen.

Nu kijk ik zo nu en dan naar Naomi’s video’s en ik kan me niet herinneren dat ik ooit iets aanstootgevends gezien heb. Het zijn video’s van een keurig meisje dat haar mening geeft. Die uitgesproken mening is overigens gebaseerd op een grote hoeveelheid kennis die ze in korte tijd heeft opgedaan, ze is beslist geen marketingpopje. Heartland wordt gezien als een rechts georiënteerde organisatie en is dus eng, zeker in Duitsland waar de AfD een politieke factor van belang is.  Naomi gaat overigens procederen tegen het besluit van de Landesanstalt für Medien.

Een interessant interview.

Rekenen aan zonne-energie kan vanuit verschillende uitgangspunten. Paul Bouwmeester doet dat op zijn manier en noemt die uitgewerkte methode de zonneweidewijzer.

Paul introduceert hierin onder andere het begrip ‘collectieve energie huishoudens’ en rekent de kengetallen van een zeer groot zonneproject, Zonnepark Sappemeer, door.  Met verrassende resultaten. Ook geeft de file de mogelijkheid om zelf uw favoriete zonneakker eens door te rekenen.

Die zonneweidewijzer kunt u hier als Excelfile downloaden.

Bron: CBS

Marjan Minnesma van Urgenda van heeft laten weten dat ze nu ook tegen het gebruik van biomassa is. Ze ziet biomassacentrales als een vergissing en ziet aardgas als de enige tussenoplossing: “We zullen de komende tien jaar hard moeten opschalen met zon, wind- en aardwarmte. En in de tussentijd heb ik liever aardgas dan biomassa“. Daarmee is ze zo’n beetje de laatste Nederlander (op het kabinet na) die in de gaten kreeg dat het kappen van bomen om de ‘klimaatdoelen’ te halen volstrekt idioot is. Maar is een verdere uitbreiding van wind en zonne-energie wenselijk en haalbaar?

In bovenstaande grafiek is te zien dat de meeste hernieuwbare groene stroom in ons land sinds 2014 uit windenergie komt. Maar biomassa is een goede tweede met bijna 6 miljard kWh in 2019. Als dat weg zou vallen krijgen we niet alleen billenkoek van de EU maar moeten we wat anders denk ik. Ik heb al eerder geschreven dat windenergie de langste tijd gehad heeft, te duur. Dan maar meer zonne-energie?

Hieronder zijn de energie-gebruikscijfers van ons land voor 2018 op een rijtje gezet. De data zijn afkomstig van het CBS . De eenheid van energie  is Joule.  1 PJ=  1 Petajoule = 1 met 15 nullen, 1 TJ = 1 Terrajoule = 1 met 12 nullen. In de vierde kolom zijn de TJ cijfers uit de derde kolom omgezet in GWh. 1 GWh = Gigawattuur = 1 met 9 nullen.  1 GWh = 3,6 TJ. De cijfers zijn afgerond.

Data: CBS

Ons land telde in 2018 ongeveer 7,8 miljoen huishoudens. Dit zijn de gebruikscijfers per dag:

De huishoudens in Nederland  nemen bijna 26% van de totale gasgebruik voor hun rekening. De overige 74% worden gebruikt door elektriciteitscentrales, industrieën, kantoren et cetera. Het aandeel van huishoudens in het elektriciteitsgebruik is ongeveer 21%, de overige 79% worden door bedrijven en instellingen gebruikt.

Nu zijn die 9 kWh en 40 kWh per dag per huishouden de hoeveelheden energie die je elke maand als huishouden afrekent bij je energieleverancier. In werkelijkheid gebruik je veel en veel meer.  Denk aan benzine, openbaar vervoer en ga zo maar door. Dat is dus de energie die je als huishouden niet rechtstreeks betaalt maar waar je wel gebruik van maakt. En waar je uiteraard toch voor betaalt, maar dan indirect als je afrekent bij de benzinepomp, de NS, in de winkel enzovoorts. Onze welvaart is rechtstreeks gekoppeld aan de hoogte van dat totale energiegebruik. Lees verder →

Bron: infobord bij zonneakker in Deurne

De provincie Friesland heeft per 3 juni j.l. de aanleg van zogenaamde zonneakkers voorlopig verboden. Het gaat om de plaatsing van zonnepanelen op grond met een agrarische bestemming. Er zijn sterke aanwijzingen dat door het gebruik van akker en graslanden de kwaliteit van de bodem sterk achteruit gaat. De provincie wil landbouwgrond  behouden voor de landbouw, terecht mijns inziens. Ook de provincie Overijssel zint op een bouwstop, totdat de zogenaamde zonneladder gereed is.  Dat wordt een verordening waarin exact staat aangegeven waar wel en waar niet zonneparken mogen worden aangelegd. Meer provincies zullen volgen denk ik.

De bodem is de bovenste 1.20m van de grond waarin de meeste planten hun voedsel zoeken. De kwaliteit van de bodem is dus van groot belang voor de landbouw. Maar de bodem heeft nog meer essentiële functies. Dit zijn alle functies:

Bron:  Kok et al 2017

Lees verder →

Bron: Meteo Limburg

Het KNMI meet op 35 plaatsen in Nederland volautomatisch en continu de temperatuur. Een van die stations is Eelde, gelegen op vliegveld Eelde ten Z van Groningen. Station Eelde is een van de 5 hoofdstations van het KNMI, er wordt al sinds 1946 gemeten. Vanaf 1951 vervangt Eelde het station Groningen dat een ongunstige ligging had in de stad. De tijdreeks van Groningen van 1906 t/m 1950 en de tijdreeks van Eelde vanaf 1951 vormen samen de meetreeks “Eelde”.

De WMO (World Meteorological Organization) heeft richtlijnen opgesteld over de wijze waarop gemeten dient te worden. Die staan in de zogenaamde CIMO Guide, officieel geheten WMO Guide to Meteorological Instruments and Methods of Observation. Die richtlijnen worden regelmatig bijgewerkt, de laatste editie stamt uit 2018. In die gids staat het volgende over temperatuurmetingen:

Bron: Google Earth

Lees verder →

In mijn bericht van 31 mei j.l. heb ik de opwarmingseffecten van zonneakkers aan de orde gesteld. Een drietal recente veldonderzoeken in de USA en China laat zien dat dergelijke zonne-akkers een niet te verwaarlozen opwarmingseffect hebben op de lucht direct boven de panelen.

Bron: Wikimedia

Merkwaardig genoeg is er niet veel veldonderzoek gedaan naar de invloed van zonneakkers op het lokale klimaat, andersom is gangbaarder.  En de onderzoeken die wél de invloed van zonneakkers op het lokale klimaat beschrijven zijn over het algemeen ‘desktopstudies’  waarbij gebruikt wordt gemaakt van modellen; empirisch onderzoek is veel minder gedaan. Logisch wellicht, want studies op basis van modellen zijn goedkoper en makkelijker te doen. In de klimatologie zijn modelstudies aan de orde van de dag. Ik ben wat ouderwetser en zweer bij ‘meten is weten’.

In het vorige bericht over dit onderwerp heb ik getracht aan te tonen dat  een zonneakker in Nederland het zonlicht dat  het aardoppervlak bereikt, met ongeveer 100 kWh/m2 per jaar doet toenemen, ondanks het feit dat zo’n 15% van het invallend zonlicht in elektriciteit wordt omgezet. Dat is het gevolg van het verschil in albedo tussen zonnepanelen en akkerland/grasland dat moet wijken voor zonnepanelen. Dat 100 kWh/m2 per jaar heel erg veel is wordt duidelijk als je bedenkt dat de gemiddelde hoeveelheid invallend zonlicht in ons land zo’n 1000 kWh/m2  per jaar is. De coating van moderne zonnepanelen zorgt ervoor dat de reflectiewaarde zelfs onder een grote hoek heel laag is. Alleen bij een laagstaande zon neemt de albedo toe, maar dan is de instraling al laag. Lees verder →

In een  recent bericht over CO2 heb ik geschreven over een recente publicatie van Le Quéré et al in Nature Climate Change over de afname van de CO2 uitstoot als gevolg van de coronacrisis. De onderzoekers schatten dat de dagelijkse wereldwijde CO2-uitstoot begin april 2020 met 17% gedaald was in vergelijking met de gemiddelde niveaus van 2019.  Op het hoogtepunt daalden de emissies in individuele landen met gemiddeld maar liefst  26%. Het effect op de jaarlijkse emissies van 2020 hangt af van de duur en omvang van de maatregelen, maar natuurlijk vooral ook van de economische gevolgen van die maatregelen.

Ik heb in dat bericht laten zien dat er merkwaardig genoeg op het CO2-meetstation van Mauna Loa (Hawaï) niets te zien was van die scherpe daling van de CO2-emissies. Nu heb ik nogal wat reacties op dit bericht gekregen.  Een van die reacties was dat dat wellicht nog niet te zien is vanwege de time lag tussen emissies en atmosferisch metingen. Daarom ga ik vandaag in op die time lag, en zal ik tenslotte naar de meeste recente data kijken.

Bron: IPCC AR5

In het eerste bericht heb ik uitgelegd dat de CO2-emissies die aan de mens worden toegeschreven het  gevolg zijn van het gebruik van fossiele brandstoffen en cementproductie. In de koolstofkringloop (figuur hierboven) maken die antropogene CO2-emissies ongeveer 4,5 % uit van de totale hoeveelheid CO2 die er jaarlijks in de atmosfeer gebracht wordt.  De rest komt uit natuurlijke bronnen. De gangbare hypothese is dat die reusachtige natuurlijke CO2-stromen omhoog en omlaag in evenwicht zijn, en dat die relatief kleine toevoegde antropogene stroom CO2 dus de enige oorzaak moet zijn van het gestegen  CO2-gehalte in de atmosfeer sinds de Industriële Revolutie. Men gaat uit van een stijging van het CO2-gehalte van 280 ppm rond 1880 tot ongeveer 415 ppm momenteel.  Die 280 ppm is geschat, de data vanaf 1958 zijn gemeten. Vanaf 1880 komt de toename met 135 ppm volgens de gangbare hypothese voor rekening van de mens.

Bron: NOAA

Lees verder →