De afgelopen 2 dagen was er sprake van hevig neerslag in met name Zuid-Limburg. Ik schreef in het vorige bericht: “Extreme buien in de zomer ontstaan vaak vlak vóór een frontale zone. De aangevoerde lucht aan het oppervlak is vaak zeer warm, terwijl het naderende front zeer koude lucht in de hogere troposfeer aanvoert. Door de daardoor ontstane sterk instabiele atmosfeergradiënt is de vorming van zeer hoge wolken mogelijk waaruit vaak veel neerslag valt.”
Fig.1 Bron: Buienradar
De kaart in figuur 1 is afkomstig van Buienradar en toont de situatie op 14 juli 2021 om 19.45u. Een breed neerslaggebied op de grens van België en Duitsland is van noord naar zuid Zuid-Limburg gepasseerd en heeft die zware neerslag gebracht. Dat uitgestrekte gebied werd gevolgd door een smallere band met neerslag vanuit Noord Duitsland, die gisterenavond en vandaag van N naar Z over het oosten van ons land trekt.
Fig.2 Bron: KNMI
Op de weerkaart in figuur 2 is een chaotische verzameling van fronten te zien. En fronten brengen neerslag. Voor de neerslag in Zuid-Limburg waren de paarse occlusie net ten ZO van ons land en het lagedrukgebied in Noord Duitsland van belang. De rode lijn boven het lagedrukgebied is een convergentielijn, daar botsen twee luchtstromen waardoor een sterke opwaartse stroming ontstaat. In lagedrukgebieden is van nature al een sterke opwaartse beweging van de lucht aanwezig. In de bovenlucht boven het front (occlusie) is de lucht koud. Het gevolg is dat er vanaf het warmere oppervlak een onstabiele opbouw van de onderste luchtlagen ontstaat, als gevolg waarvan de lucht een sterk opwaartse beweging krijgt, gepaard gaande met het ontstaan van wolken die neerslag brengen.
Nu is een dergelijke situatie niet uitzonderlijk. Wat de situatie in Zuid-Limburg (en in Eifel en Ardennen) bijzonder maakt is dat het grote regencomplex maar heel langzaam beweegt. Meestal gaan frontensystemen en lagedrukgebieden met een flinke snelheid ongeveer van west naar oost over ons land heen, de afgelopen dagen bewogen de uitgestrekte regengebieden opvallend langzaam, waardoor er grote hoeveelheden neerslag in dezelfde regio naar beneden kwamen. Ik was benieuwd wat er aan neerslag in Zuid-Limburg gemeten was.
Fig.3 Bron: KNMI
De kaart in figuur 3 toont de neerslagstations in Zuid-Limburg. Daarvan is er slechts 1 een officieel KNMI station, namelijk Maastricht Aachen Airport. De andere 6 zijn onderdeel van WOW, Weather Observations Website, een initiatief van het Britse Met Office. Dat zijn weerstations van weeramateurs die verbonden zijn met de WOW server van het KNMI. In tegenstelling tot de officiële stations zijn de meetdata van de WOW stations niet gevalideerd, maar ze geven wel een aardig beeld wat zich de afgelopen paar dagen heeft afgespeeld in Zuid Limburg. WOW station Geleen heeft overigens geen neerslagdata beschikbaar.
Figuur 4 toont de neerslaggrafiek van het vliegveld. Dit is het enige officiële KNMI neerslagstation in Zuid Limburg. De staafjes in het diagram zijn 10-minuten metingen. De verticale as geeft de neerslagintensiteit per uur aan. Als voorbeeld nemen we de hoogste staaf in het diagram, die van 17.50 uur op 13 juli . Toe is in 10 minuten 6,6 mm neerslag gemeten. Om een uurmeting van 6,6 mm te krijgen moeten er dus 6 staafjes achtereen gemiddeld 6,6 mm aangeven. Dat gaat in dit geval niet lukken, zoals te zien is. Overigens ontbreken in de data van Maastricht Aachen Airport op 13 en 14 juli maar liefst 6,5 uur aan data. Het grootste gat in de data loopt op 14 juli van 15.30 tot 18.10 uur. De WOW stations vertonen datzelfde gat van bijna 3 uren in hun data, dat kan het gevolg zijn van de WOW-server die onbereikbaar was.
Fig.5 Bron: KNMI
Figuur 5 toont de neerslaggrafieken van de 6 WOW-stations in het gebied. Let op: de schaal van de y-as varieert van grafiek tot grafiek! Van alle stations heb ik de etmaalsom van de neerslag berekend voor beide dagen en die boven de grafiek geplaatst. Met name woensdag 14 juni was een zeer natte dag: de stations in Mechelen, Heerlen en Eygelshoven noteren etmaalwaarden van boven de 100 mm!
Wat verder opvalt is dat met name het oostelijk deel van Zuid-Limburg getroffen is door zware neerslag. De etmaalgegevens van Maastricht Aachen Airport en Sittard scoren opvallend ‘laag’. Voor wat betreft de data van de 6 WOW stations is een waarschuwing wel op zijn plaats. De data zijn uiteraard door de eigenaren met zorg verzameld, maar de cijfers zijn en worden niet gevalideerd. Zowel de apparatuur als ook de locaties van de stations voldoen niet aan de eisen van de WMO. Dat neemt niet weg dat de cijfers van 5 WOW stations laten zien dat er zeer veel neerslag gevallen is! En dan te bedenken dat op alle stations bijna 3 uren aan neerslagdata op 14 juli ontbreken.
Ik ben benieuwd of de data van het enige officiële station, Maastricht Aachen Airport, nog gecompleteerd kunnen worden. Wat bovenstaande mooi laat zien is dat er in een gebied als Zuid-Limburg vooral veel niet officieel gemeten wordt. De data van de luchthaven laten in elk geval op geen enkele manier zien hoe hard het in het oostelijk deel van de regio geregend heeft.
Natuurlijk waren sommige klimaatalarmisten er als de kippen bij om op tv de hevige neerslag te relateren aan ‘klimaatverandering’. Maar dat is echt te makkelijk denk ik. In de Middeleeuwen werden natuurrampen zonder uitzondering aan de duivel toegedicht, tegenwoordig aan klimaatverandering. Verwijzing naar de wetmatigheid dat warmere lucht meer vocht kan bevatten waardoor er ook meer regen uit kan vallen, gaat in dit geval niet op. De maximum temperaturen in heel West Europa waren de laatste weken zeker niet hoog, en met de luchtvochtigheid was ook niets uitzonderlijks aan de hand. Overigens is de neerslag in Zuid Limburg (gelukkig) geen ramp geworden, er is niemand omgekomen.
Fig.6 Bron: Telegraaf
Bovenstaande figuur laat zien hoe grillig het weer kan zijn en hoe lastig het daarom is om het weer te voorspellen. Op 27 juni kopte de Telegraaf nog (overigens op instigatie van Weeronline) dat juli droger, zonniger en warmer dan normaal zou worden. Het kan verkeren!