Fijnstof

Bron: https://earth.nullschool.net

Bovenstaande afbeelding geeft de verdeling van fijnstof PM10 over de aarde weer, vandaag 30 december 2019 om 8 uur.  Fijnstof  zijn zeer kleine partikels die makkelijk door de wind meegenomen worden. PM10 zijn deeltjes < 10 µm groot, dat is kleiner dan 1/100 mm. Fijnstof is onderverdeeld in een primaire en een secundaire fractie. De primaire fractie is het deel dat de mens of de natuur direct in de lucht brengt. Mensen brengen vooral fijnstof in de lucht via industrie en landbouw. Belangrijke natuurlijke bronnen zijn zeezout en opwaaiend bodemstof. De secundaire fractie vormt zich in de atmosfeer door chemische reacties van gassen zoals ammoniak, stikstofoxiden en zwaveldioxide.

In de figuur ligt op Nederland een kleine groene ring. De waarde van 13 µg/m3 (linksonder) is de waarde die vanmorgen gemeten is. Dat was laag vergeleken met vele andere gebieden op aarde. Te zien is dat boven de Sahara de kleuren naar donkerbruin neigen.  Daar werden vanmorgen waarden tot meer dan 2000 µg/m3 gemeten. In dit geval betreft het uitsluitend opwaaiend woestijnstof. Ook in andere gebieden, zoals het Arabisch schiereiland en delen van India en China speelt woestijnstof een grote rol. Maar in India en China is een deel van de hoge PM10 fractie ook van menselijke oorsprong. Boven de oceanen en in kustgebieden bestaat de PM10 fractie vooral uit zeezout. In ZO-Australië is de rookpluim te zien van de bosbranden.

Bron: https://earth.nullschool.net

Kijken we naar de nog kleinere fracties PM1, dan worden woestijnstof en zeezout grotendeels uit het beeld gefilterd en worden vooral de fracties van antropogene oorsprong  weergegeven. Het beeld wordt nu veel rustiger.  Wat blijft zijn de relatieve hoge waarden in met name Noord-India en delen van China en een smalle band vanaf de Afrikaanse westkust. Andere sterk verstedelijkte en geïndustrialiseerde gebieden zijn herkenbaar an de verhoogde PM1-waarden. Dat is vooral de menselijke primaire fractie en de secundaire als gevolg van de vorming van fijne aerosolen door met name ammoniak, stikstofoxiden en zwaveloxide. Ook de rookpluim vanaf ZO-Australië is nog goed te zien. De waarden in Nederland zijn nu gedaald van 13 naar 9 µg/m3: blijkbaar bestaat een groot deel van de PM10 fractie uit partikels < 1 µm.

Bron: https://earth.nullschool.net

In het westen Van Canada is een kleine plek te zien met verhoogde PM1 waarden. Ik heb het gebied in de figuur hierboven uitvergroot. In die omgeving worden teerzanden geëxploiteerd. Het is duidelijk: de verhoogde PM1–waarden van ongeveer 350 µg/m3 zijn afkomstig van de Athabasca Oil Sands.

Bron: wikipedia

De meeste figuren in dit bericht zijn afkomstig van de website https://earth.nullschool.net . Leuk om eens mee te spelen in deze donkere dagen. Later zeker meer hierover.