De kloof tussen theorie en praktijk in de Nederlandse regelgeving

In de jaren ’80 van de vorige eeuw was ik actief in een organisatie die zich bezig hield met milieu en ruimtelijke ordening. Binnen enkele jaren leerde ik de praktijk van bestemmingsplannen en milieuvergunningen kennen en kwam ik zo in aanraking met de manier waarop we in Nederland de zaken geregeld hebben. Ik kwam toen tot de schrikbarende conclusie dat de regelgeving op papier erg goed was, maar in de praktijk vaak nergens op leek. En dat er belangenverstrengelingen waren, en controleurs die niet controleerden. En dat de Raad van State, ons hoogste rechtsorgaan op het gebied van bestuursrecht, vooral bevolkt werd door gesjeesde politici die meer dan alleen het algemeen belang dienden.

Die enorme kloof tussen hoe we het in Nederland op papier hebben geregeld en hoe het er in de praktijk aan toe gaat zorgde er destijds voor dat ik op een gegeven moment om gezondheidsredenen het bijltje er bij neergegooid heb. En hoe is de situatie nu?

Mijn oudste zoon maakte me attent op een recente tweedelige reeks van Zembla waarin ingezoomd wordt op het volstorten van zand- en grindgaten met rotzooi en gevaarlijke stoffen. In heel Europa is het verboden, maar de Nederlandse wetgeving staat het storten van ‘licht verontreinigde grond’ in voormalige zandwinplassen toe. In zeker 60 Nederlandse natuurplassen waar zand gewonnen is, is de afgelopen tien jaar minstens 100 miljoen kubieke meter vervuilde grond en bagger gestort. Plastic, sloopmateriaal en accu’s zaten in bagger die vrijkwam bij bodemsaneringen en bouwwerkzaamheden in binnen- en buitenland.

En zie: het is nog net zo als vanouds, niets is veranderd. Vanwege het gewin worden plassen opgehoogd met rotzooi en is overheidstoezicht nergens te bekennen. Sterker: er wordt blijkens de uitzending hier en daar door overheidsinstanties zelfs meegewerkt aan praktijken die het daglicht niet kunnen verdragen.

Door de neo-liberalistische wind die de afgelopen jaren in ons land waaide wordt er veel minder gecontroleerd dan ooit en wordt de verantwoordelijkheid vaak helemaal gelegd bij het bedrijfsleven. Je kunt er dan ‘gif’ op innemen dat het mis gaat.

Kijk en huiver en doe r wat mee.