Categoriearchief: klimaatverandering

Over overstromingen deel 2

In het vorige bericht heb ik me verbaasd over de alarmistische nonsens die historicus  en journalist Ben van Raaij in de Volkskrant mocht schrijven over recente en toekomstige overstromingen. In dit tweede deel is het de beurt aan een zeer recent grootschalig onderzoek over grote overstromingen en de mogelijke link met antropogene opwarming.

Hodgkins et al hebben onlangs een publicatie het licht doen zien over overstromingen in Noord-Amerika en Europa. Geen overstromingen van kleine of gemiddelde omvang, maar grootschalige overstromingen met de omvang van bijvoorbeeld die in Texas afgelopen maand. Dat zijn overstromingen met een herhalingstijd van 25 tot 100 jaar. Ze wilden een antwoord vinden op de vraag of er een verband bestaat met recente (antropogeen geïndiceerde)  klimaatverandering.

Ze gebruikten daarvoor enorme hoeveelheden data van meer dan 1200 peilstations in een aantal geselecteerde stroomgebieden. Dat deden ze voor 2 periodes:  tussen 1960 en 2010 onderzochten ze de data van 1204 stations, en voor de periode 1931-2010 gebruikten ze data van 322 stations. De laatste periode heeft weliswaar minder meetstations maar is lang genoeg om te bezien of periodieke temperatuurschommelingen in de Grote Oceaan (PDO) en de Atlantische Oceaan (AMO) een rol spelen.

Lees verder

Nederland en de zee

Een goede kustverdediging is noodzakelijk om in Nederland droge voeten te houden. Bijna 40% van het oppervlak van Nederland ligt zo laag dat dit deel vrijwel permanent onder water zou staan als we niets deden. Waar geen of weinig duinen zijn hebben we hoge dijken gebouwd, en op andere plekken worden we beschermd door dammen, stormvloedkeringen en andere waterstaatkundige werken.

Bron: TNO

Het is zaak om die kustverdediging op peil te houden. Ook letterlijk, omdat de zeespiegel stijgt (al 12.000 jaar met in totaal 120 m) en Noord- en West-Nederland dalen. Dat dalen komt doordat dit deel van Nederland onderdeel is van het Noordzeebekken dat al 60 miljoen jaar daalt. Zuid- en Oost-Nederland stijgen. De ‘scharnier’  ligt ongeveer bij de zwarte lijn op bovenstaande figuur. Lees verder

Hoe gekleurd mag een wetenschapsjournalist schrijven?

Ik had me net geïnstalleerd om wat te schrijven over de alarmerende berichten vorige week over de vele warmtedoden aan het eind van deze eeuw (!) in Europa, toen mijn aandacht werd opgeëist door een ander bericht in de Volkskrant vanmorgen:

Bron:  Volkskrant (klik voor vergroting)

Het kaartje is uit een recente publicatie van Blöschl et al in Science Magazine en laat zien dat het moment waarop Europese rivieren de afgelopen 50 overstroomden verschoven is.  In sommige regio’s komen de overstromingen vroeger, in andere later. Interessante materie lijkt me. De schrijver van het VK-artikel, Cor Speksnijder, schrijft over de effecten in de regio rond de Noordzee: “In landen rond de Noordzee zijn overstromingen in het najaar verlaat doordat winterse neerslag later valt, een vertraging die de onderzoekers in verband brengen met de opwarming van de Noordpool.”. Lees verder

De hobbelige zeespiegel

Impressie van Jason-2 satelliet voor zeespiegelmetingen (altimetrie)

Bron:  NASA

We proberen al heel lang de hoogte van de zeespiegel te meten. Een van de oudste meetreeksen is die van Amsterdam, beginnend in 1700. Die gegevens zijn niet erg betrouwbaar. Betrouwbare gegevens komen pas aan het eind van de 19e eeuw ter beschikking. Dat zijn cijfers op basis van zogenaamde getijdemetingen. Momenteel kennen we bijna 2000 getijdestations over de hele wereld. Vanaf 1992 meten we ook met behulp van satellieten het zeeniveau.

Ondanks dat uitgebreide netwerk van getijdestations en die satellieten valt het niet mee om de hoogte van de zeespiegel te meten, en dus ook niet om veranderingen te meten. De hoogte van stilstaand water in een emmer is tamelijk makkelijk te meten, maar dat geldt niet voor de zeespiegel. Niet alleen omdat de aarde rond is, of liever gezegd ellipsoïde van vorm, maar ook omdat er allerlei krachten op dat zeeoppervlak werkzaam zijn. Meer krachten in elk geval dan er werkzaam zijn op het water in de emmer.  Lees verder

De Groenlandse zomer van 2017

Terwijl Nederland een aantal prachtige warme en droge weken achter de rug heeft zucht Groenland onder een sneeuwlaag die sinds lang niet meer zo dik geweest is. Afgelopen winter en voorjaar schreef ik al een paar keer over de overvloedige sneeuwval dit jaar.  De berichten zijn hier en hier en hier te vinden.

 

Bron: Deens Meteorologisch Instituut

Hoe staat het er nu voor, in de warmste maand van het jaar? In de grafiek hierboven is de dagelijkse bijdrage aan de oppervlakte-massabalans van de ijskap af te lezen (in Gt/dag). Dat is de blauwe lijn. Die geeft aan wat er dagelijks aan sneeuw bijkomt minus wat er smelt en verdwijnt door sublimatie. Elke keer als die lijn steil omhoog gaat komt er een pak sneeuw bij. Tot en met april blijft de lijn, ook als het niet sneeuwt, netjes boven het 0-niveau, omdat bij de lage temperaturen die dan heersen er geen afname van het ijs is. Pas vanaf begin mei zakt de dagelijkse massabalans onder 0 als het niet sneeuwt. Sneeuwt het flink, zoals eind juni/begin juli, dan wint de sneeuwval het even van de smelt en sublimatie en komt boven de 0-lijn. Momenteel beweegt de blauwe lijn zich op het gemiddelde niveau van 1981-2010. Lees verder

Neerslag wordt in Nederland steeds extremer, toch?

Dat hoor en lees je de laatste tijd voortdurend. En als het maar vaak genoeg herhaald wordt is het op den duur de waarheid. Nu ben ik gezegend met een forse portie scepsis, dus ik geloof niet alles zomaar. Zeker niet ‘omdat het in de krant staat’ of op tv was, en zelfs niet als een uitspraak gelegitimeerd is door een wetenschapper. Dat wil niet zeggen dat ik geen eerbied heb voor de wetenschap, eerlijk gezegd ben ik er gek op. Zo heb ik heel lang met leerlingen van de hogere klassen op mijn school de jaarlijkse wetenschapsquiz meegedaan, fascinerend. Maar ik weet dat ook wetenschappers niet altijd zonder last of ruggespraak hun werk doen. Dat er targets gehaald moeten worden. Klimatologie is daar momenteel zeer gevoelig voor, het is maatschappelijk ‘hot’.

Momenteel ben ik bezig met een grote klimaatklus, waarover later meer, en zo nu en dan kom ik dingen tegen die ik even wil delen. De afgelopen dagen ben ik druk in de weer geweest met de neerslag in ons land. Onder andere op zoek naar de neerslag die steeds extremer wordt. In mijn woonplaats Deurne en directe omgeving was het in juni 2016 bijvoorbeeld raak: enorme hoeveelheden neerslag in enkele uren en hagelstenen zo groot als duiveneieren. De mensen in de buurt hadden zoiets nog nooit meegemaakt. De straat stond blank. Maar waren die buien zo bijzonder? Nu kun je die zware neerslag (KNMI: dag met >50 mm neerslag) makkelijk thuis bekijken, veel data staan op het internet. Ik heb een aantal stations in Nederland vergeleken voor wat betreft het voorkomen van zware neerslag vanaf 1906 tot en met 2016. Voor de lol heb in Deurne bijgevoegd, en ter vergelijking de data van het nabijgelegen Eindhoven:

Bron:  ClimateExplorer KNMI

Fraai zijn de 2 dagen in 2016 te zien met die zware neerslag. Maar ik zie geen toename in de tijd, het is vaker voorgekomen.  En in 1940 waren er ook 2 etmalen met zware neerslag, vergelijkbaar met die van 2016. Als je de data van Eindhoven bekijkt zie je ook geen toename van de dagen met zware neerslag. Opvallend is dat sommige ‘stippen’  in de grafiek van Eindhoven samenvallen met die van Deurne. Blijkbaar was het regencomplex toen uitgestrekt en bovenlokaal. Of de windrichting min of meer oost-west of andersom.  De overige haalden Eindhoven wel maar Deurne niet en vice versa. Lees verder

Op excursie met tante Bernice

Bron:  Volkskrant

Arghh!  De voorpagina van de Volkskrant vandaag.  Ik zag het al langzaam aankomen. Bernice Notenboom heeft een aantal CEO’s van grote bedrijven in Nederland meegenomen naar Spitsbergen. Om hen te laten zien dat het in het Noordpoolgebied al heel lang  5 voor 12 is, zal ik maar zeggen.

Maar mijn aandacht werd in eerste instantie toch getrokken door de foto. Het is een klassiek voorbeeld van propaganda.  Gaat het om klimaatverandering, dan toon je een ijsbeer, het liefst op een afdrijvende ijsschots of anders met een flinke plas smeltwater in de buurt. Toen ik nog leraar aardrijkskunde in de bovenbouw was wees ik mijn leerlingen daar al op. En regelmatig kwam er een leerling enthousiast naar me toe om te vertellen dat er in de krant of op tv een dergelijke foto langs was gekomen. Lees verder

Meer zonlicht in De Bilt

Bron: Van Beelen en Van Delden

In de loop van de vorige eeuw is als gevolg van emissies van aerosolen de inkomende zonnestraling afgenomen.  Dat proces heet dimming.  Brightening ontstaat als die emissies daarna afnemen vanwege bijvoorbeeld milieuhygiënische maatregelen. Die afname van aerosolen is in ons land sinds de jaren ’80 van de vorige eeuw spectaculair geweest. In  bovenstaande grafiek is de concentratie SO2 (een beruchte aerosol) tussen 1976 en 2009 in De Bilt weergegeven. In de grafiek is nog net het laatste stukje van de dimming te zien. Vanaf 1980 neemt de SO2-concentratie af tot bijna 0 in 2010. Lees verder

Zucht…

Trouwe lezers weten dat ik zo nu en dan foute informatie (nepnieuws heet dat tegenwoordig) op het gebied van klimaat uit de Volkskrant aan de orde stel.  Niet omdat de Volkskrant op dat gebied de allerergste is maar omdat ik die krant lees. Veel erger is het op dit vlak gesteld met de NRC die welhaast een religieuze opdracht lijkt te hebben om de ondergang van de wereld vanwege klimaatverandering te verkondigen. Een lezer wees me op een recent artikel van de hand van NRC-wetenschapsredacteur Marcel aan de Brugh waarvan de kop er zo uitzag:

Bron:  NRC

De bron van het artikel is de European Marine Board (EMB) die onlangs een publicatie het licht deed zien getiteld The ticking time bomb of climate change’.  Lees verder

Factcheck:  Vaker zware neerslag

Over zware neerslag schreef ik al eens in 2015, zie hier. Op het kaartje van het NRC over de gevolgen van klimaatverandering in Europa (zie vorige bericht) staat voor de Atlantische regio aangeven:  “Vaker zware neerslag”. Nu heb ik de neiging om dat te beamen, na de enorme hagelbuien in juni 2016.  Die buien vielen in mijn woonomgeving, en mijn auto heeft sindsdien allemaal charmante deukjes. Maar dat is natuurlijk exemplarische bewijsvoering. Daarom eens kijken of we al een opvallende verhoging van de zware neerslag kunnen constateren.

Via de ClimateExplorer van het KNMI heb ik de beschikking over de dagelijkse neerslagcijfers van De Bilt vanaf 1906 t/m oktober 2016.  Lees verder