Extreme neerslag

verzekeraars

Bron: Volkskrant

Bovenstaand artikel stond op 31 augustus 2015 in de Volkskrant. De toegenomen schade is een bekende valstrik in dit soort van berichtgeving. Immers, doordat er steeds meer bebouwde omgeving is en er steeds meer auto’s zijn et cetera zal automatisch de schade bij natuurgeweld stijgen. Inflatie doet de rest, geen kunst dus om kosten te laten stijgen.  Zie ook het hoofdstuk Natuurrampen.

Ik ben vooral benieuwd naar de zware regenval die in de tweede alinea genoemd wordt. Het is de afgelopen weken wel raak hoor. Ik bedoel dan niet de zware regenval hier en daar, maar dat ik als burger, op weg naar de klimaattop in Parijs, steeds meer berichten te verwerken krijg waarin een koppeling met ‘klimaatverandering’  wordt gemaakt. Het volk moet warm gedraaid worden denk ik dan.

Liever blijf ik bij de feiten. Het is ontegenzeggelijk zo dat er de laatste decennia een toename van de neerslag in ons land heeft plaatsgevonden. Dat kan zeker ook ten dele toegeschreven worden aan het feit dat de temperatuur wat gestegen is tussen 1975 en 1998. Immers, hogere temperaturen veroorzaken meer verdamping.  Maar er wordt ook steeds meer gewaarschuwd voor heviger neerslag, veel water in korte tijd, en dat dat in de toekomst alleen maar erger zal worden. Ik vroeg me af hoe erg het tot nu toe geworden is. Meten is weten he.

ce

Bron: KNMI

Daarvoor heb ik mijn toevlucht weer genomen tot de veelgeprezen ClimateExplorer van het KNMI. Ik kies voor de dagelijkse neerslag in De Bilt. De Bilt gebruik ik graag, het is mooi centraal gelegen in ons land en de klimaatindices geven een mooi ‘gemiddelde’ weer voor het land. Mijn keuze valt op de dataset van ECA&D, de European Climate Assessment & Dataset.

De datareeks begint in december 1905 en eindigt in juni 2015. Ik kies ervoor om de reeks te laten beginnen in januari 1906 en te eindigen in december 2014. Niet echt nodig, maar ik weet dat er zich puristen en messenslijpers onder mijn lezers bevinden 😉 . Kortere  periodes dan een etmaal zijn niet voorhanden in de CE. Een etmaal lijkt me echter kort genoeg om ‘hevige neerslag’  te kunnen waarnemen. Het VK-bericht spreekt van zware regenval , tot 80 mm per etmaal.

neerslagdb1

Bron data :  KNMI ClimateExplorer

In bovenstaande grafiek is de gehele datareeks weergegeven. Niet echt overzichtelijk. Daarom heb ik in Excel de ‘logische functies’  gebruikt om de data te filteren. Ik heb gefilterd op neerslag ≥ 20mm/etmaal, neerslag ≥ 30mm/etmaal en neerslag ≥ 40mm/etmaal. De respectievelijke grafieken zijn hier afgebeeld:

neerslagdb2 neerslagdb3 neerslagdb4

Bron data :  KNMI ClimateExplorer

Wat valt op?

  • In de bovenste grafiek zie je dat er vanaf 1980 wat meer clusters van neerslag zijn met een piek net boven de 20 mm/etmaal. Dat wijst op een toename van de neerslag in deze periode. 2010 had geen enkel etmaal met neerslag ≥ 20mm/etmaal, 2011 t/m 2014 alle wel. Neerslag net boven de 20mm/etmaal is geen hevige neerslag.
  • Binnen een jaar komen etmalen met neerslag net boven de 20mm geclusterd voor. Er zijn dus ‘natte’ Waarschijnlijk het gevolg van persistente maritieme stromingen dat jaar.
  • In de middelste grafiek is geen patroon te herkennen. Vanaf 2004 zijn er wat meer etmalen met ≥ 30mm neerslag, maar dat geldt ook voor de perioden 1930-1948, 1961-1970 en 1983-1998.
  • De onderste grafiek geeft de etmalen met neerslag ≥ 40mm weer. Opvallend zijn de langere periodes zonder dergelijke zeer natte etmalen, vooral de periode 1971-1991. Dat laatste is opvallend omdat juist in deze periode de gemiddelde temperatuur en in Nederland steeg.   De periode 2004-2014 kent wel etmalen met neerslag neerslag ≥ 40mm, maar niet meer dan in de jaren ’40 en ’60 van de vorige eeuw. Wel zijn de pieken in de jaren 2005,2011 en 2014 iets hoger dan 60mm/etmaal. Het jaar met de hoogste neerslag per etmaal in De Bilt blijft 1952, waar op 4 juli maar liefst 66,2 mm neerslag viel (een maandgemiddelde). De afgelopen 15 jaar zijn er 3 etmalen geweest met neerslag ≥ 50mm. In de jaren ’50 van de vorige eeuw waren dat er 2, in de jaren ’60 ook 3. Het jaar 1998 kende een aantal zeer natte etmalen, waarschijnlijk als gevolg van de super El Niño in dat jaar.

Uiteraard zijn er beperkingen aan dit kleine onderzoekje. Zo zijn zware buien vaak lokale verschijnselen. Maar de datareeks van D Bilt is meer dan een eeuw lang, zodat de kans dat toeval een grote rol speelt zeer klein is. De Volkskrant stelde dat extreme weergebeurtenissen die gerelateerd worden aan klimaatverandering voor toenemende schade bij particulieren en bedrijven zorgen. Ik waag dat te betwijfelen. Niet alleen neemt de bebouwde omgeving en het wagenpark et cetera in omvang toe, en is er sprake van een toenemende stijging in geldwaarde van deze zaken door inflatie. Ik wil wel geloven dat verzekeraars steeds meer geld kwijt zijn. Maar de cijfers  van de gemiddelde neerslag per etmaal in De Bilt ondersteunen de stelling van de Volkskrant mijns inziens niet dat klimaatverandering de boosdoener is.