Categoriearchief: klimaatverandering

Luchtcirculatietypen en klimaatverandering deel 1

Het komt regelmatig voor: binnen 24 uur daalt of stijgt de temperatuur in ons land zomaar 10 graden of meer. De meesten weten wel hoe dat komt: de windrichting verandert en daarmee ook vaak het weer. Als er kou of warmte van elders (horizontaal) wordt aangevoerd heet dat advectie. De temperatuurschommelingen als gevolg van advectie kunnen in West-Europa erg groot zijn. Dat heeft te maken met het feit dat we in het westen de Atlantische Oceaan hebben en in het Oosten een enorm continent. De lucht vanaf de oceaan is vaak zacht en vochtig, oostenwind (uit Rusland) soms ijskoud (in de winter) of bloedheet (n de zomer). Of veel te koud voor de tijd van het jaar, zoals afgelopen Pinksteren toen we een paar dagen echte noorderwind hadden.

noordcirculatie

Bon:  Klimaatatlas van Nederland

Het brongebied van de lucht die toen ons land binnenstroomde was gelegen nabij de noordpool. De lucht warmt onderweg naar ons wel wat op maar niet heel veel, en dat hebben we gemerkt. Die binnenstromende luchtsoort heet ‘maritiem arctisch’. Wat behalve de ligging aan zee dus ook een grote rol speelt bij de soms grote temperatuurschommelingen in ons land is het feit dat we op gematigde breedte liggen: wind uit noordelijke richtingen brengt dan polaire of soms arctische lucht binnen, wind uit het zuidelijke richtingen subtropische of soms tropische lucht. Lees verder

Opnieuw records

De Volkskrant meldt dat er weer twee weerrecords gesneuveld zijn. Het eerste betreft de wel erg koude Pinksterdagen dit jaar. Sinds 1951 is het met Pinksteren niet zo koud geweest.  Ik kom daar later  op terug.

pinkster

Bron:  Volkskrant

Het tweede record was dat april 2016 de warmste was wereldwijd ooit gemeten:

april warm

Bron:  Volkskrant

Nu is dat niet zo verwonderlijk, want er was sprake van een uitzonderlijk sterke El Niño waarover op deze plek al vaker geschreven is. Zie bijvoorbeeld hier.  De Volkskrant bericht daar netjes over, met uitleg et cetera. En dat het de warmste april was ooit gemeten is best mogelijk. Maar daar moet je al wat voorzichtiger mee zijn, want die metingen van de wereldtemperatuur zijn niet zo betrouwbaar. Lees over de onbetrouwbaarheid van thermometermetingen en de berekeningen van een gemiddelde wereldtemperatuur hier. Lees verder

Afgelopen dagen buitengewoon koud

april 2016 de bilt

Bron:  https://weerstatistieken.nl/

De afgelopen dagen waren zeer koud.  Dat is te zien in bovenstaande grafiek. De brede grijze band geeft de gemiddelde klimatologische temperatuurwaarden weer voor De Bilt. Duidelijk is dat zowel de maximum als de minimum etmaaltemperatuur van de afgelopen dagen veel lager waren dan gemiddeld.

Maar is er ook een record te vieren? Lees verder

Nogmaals El Niño

De huidige super El Niño heeft de temperatuur op aarde op ongekende wijze opgestuwd. Hier is het fenomeen uitgelegd:

Om het fenomeen te monitoren hebben wetenschappers de regio op de Grote Oceaan waar zich het fenomeen afspeelt in 3 zones ingedeeld:

nino sst kaartje

Bron:  NOAA

In de meest oostelijke zone is de temperatuur-opstuwing tijdens een El Niño het grootst. Onder normale omstandigheden welt voor de kust van Peru koud oceaanwater van grote diepte op. Dat is het gevolg van de passaatwinden die vanuit Peru bezien aflandig zijn. Tijdens een El Niño verandert dat windsysteem en wordt het water aan de oppervlakte (SST) in de gehele regio sterk opgewarmd, met de grootste verschillen in zone 3.  Hieronder ziet u het verloop en de voorspelling van de SST op 1 maart 2016.

nino3 sst 1 maart 2016

Bron:  ECMWF

Te zien is dat de voorspelling weergeeft dat de SST van zone 3 dit jaar tussen 3° en 4°C zal dalen. Als de SST richting -1°C gaat zal er sprake zijn van een heuse La Niña.

Hoe het temperatuurverloop van de huidige El Niño zich naar de globale SST vertaalt is te zien op de volgende grafiek. Het is de SST3 van HadCRUT.  De SST anomalie piekte in januari j.l. op 0,732 °C , de temperatuur van februari lag op 0,604 °C.

hadsst3 gl

Bron: http://woodfortrees.org/

Zoals al eerder aangegeven ijlt de luchttemperatuur, de temperatuur van de onderste laag van de troposfeer (LTL) wat na op de SST. De satellietdata van UAH, MSU lower troposphere temperature v6.0beta5 ,   laat een stevige top zien in februari 2016. Data van de eerste decaden van maart zijn nog niet beschikbaar, maar het is waarschijnlijk dat de LTL zich alweer in een dalende tendens bevindt.   Het verloop van UAH LTL is hier te zien:

uah tlt maart 2016

Bron: KNMI

Wat een volatiliteit, het lijkt de beurs wel.

 

Beware of La Niña!

nino jan feb 2016

Bron:  NOAA

Super El Niño 2015-2016 is over zijn top heen, zoals hierboven te zien is.  De temperatuur van het oceaanwater in de centrale Pacific neemt snel af, maar dat wil nog niet zeggen dat het warmere water weinig of geen invloed meer heeft op de luchttemperatuur.

Wat interessant is wat er daarna komen gaat. Daar zijn diverse modellen voor ontwikkeld, een ervan is van de Japanse Meteorologische Dienst. Zo ziet de voorspelling van JAMSTEC er uit voor dit jaar: Lees verder

Was 2015 wel echt het warmste jaar ooit gemeten?

noaa 1980 2016

Bron: Guardian

In The Guardian stond bovenstaande grafiek afgebeeld. Duidelijk zou je zeggen. En het was alom voorspeld, al vanaf juni 2015. Maar net zoals zoveel in de klimatologie is niet alles eenduidig. De grafiek, afkomstig van NOAA, is gebaseerd op de temperatuurreeks van NCDC (USA), onderdeel van NOAA.

Het zijn cijfers die afkomstig zijn van thermometermetingen.  Net zoals de temperatuurreeksen van NASA (USA) en HadCRUT (GB).  Alle drie de meetreeksen komen uit op hetzelfde: 2015 was het warmste jaar ooit gemeten. The Guardian is wel zo eerlijk om erbij te vermelden dat 2015 ook een jaar was met een super El Niño, en dat drijft de temperatuur op aarde behoorlijk op. De top zat in december, dus ook dit jaar krijgen we nog de invloeden van die El Niño. De krant schrijft hierover:   “A strong El Niño event is peaking at the moment, putting the “icing on the cake” of high global temperatures. El Niño is a natural cycle of warming in the Pacific Ocean which has a global impact on weather. But scientists are clear that the vast majority of the warming seen in 2015 was due to the emissions from human activity. Even without an El Niño, this would have been the warmest year on record, said Prof Gavin Schmidt, director at Nasa’s Goddard Institute for Space Studies. “ Lees verder

De zeespiegel in het pre-industriële tijdperk vanaf 1700

De mijns inziens overtrokken belangstelling voor atmosferisch CO2 in het kader van de recente opwarming van de aarde  of ‘klimaatverandering’ vindt zijn oorsprong in een tweetal publicaties van Svante Arrhenius, Dat idee is gebaseerd op laboratoriumonderzoek van Svante Arrhenius, gepubliceerd in 1896 en in 1906. De publicaties van Arrhenius hebben lange tijd een sluimerend bestaan geleid. Pas in de jaren ’70 van de vorige eeuw is de belangstelling voor CO2 en temperatuurstijging weer nieuw leven ingeblazen.

Over de zekerheden en de onzekerheden van de rol van CO2 op het klimaat is op deze site al heel veel geschreven. In dit bericht gaat het over een afgeleide ervan, namelijk de zeespiegel. Ook daarover is hier al veel geschreven, onder andere hier.

zeespiegel1

Bovenstaande grafiek geeft de mondiale zeespiegelstijging weer vanaf 32.000 jaar geleden.  Het betreft het laatste en koudste deel van het Weichselglaciaal en de zeespiegelstijging vanaf het eind van die ijstijd tot en met het warmere Holoceen waarin we nu leven. De zeespiegel reageert op opwarming door middel van twee mechanismen: afsmelten van ijs en sneeuw dat op het land opgeslagen is, en uitzetting van water. De zeespiegel is vanaf 20.000 jaar geleden zo’n 120 m gestegen. Dat had onder andere tot gevolg dat de laagte die zich tussen Groot Brittannië en Nederland bevindt langzaam door water bedekt is geraakt:  de Noordzee. De zeespiegelstijging die in eerste instantie een versnelling kende neemt vanaf 10.000 jaar gelden af.  Dat wil zeggen dat de zeespiegel nog steeg maar in toenemende mate minder snel. In dit bericht richt mijn  belangstelling zich op het laatste stukje. Lees verder

Warme eindsprint 2015

2015 nummer 6

Bron:  KNMI

Het buitengewoon warme weer in ons land in de laatste twee maanden van 2015 heeft er voor gezorgd dat dit jaar op de zesde plaats staat van warmste gemiddelde jaartemperatuur sinds 1901.

De hoge gemiddelde jaartemperatuur van 10,86 °C ligt ruim boven de gemiddelde jaartemperatuur van 10,13 °C voor de gehele meetperiode vanaf 1901. Dat is vooral te danken aan de warme november en december, zoals in de bovenste tabel te zien is. De overige maanden vallen binnen de bandbreedte  van maandtemperaturen zoals we dat in ons land gewend zijn.  Vanwege de ligging aan zee maakt het voor de temperatuur nogal wat uit waar de wind vandaan komt. In dit jaargetijde kan een zuidwestelijke  aanvoer van zachte maritiem tropische lucht makkelijk 15 °C verschillen van met een oostelijke wind aangevoerde lucht uit noord-Rusland.

Nederlandse media zijn geneigd om die warme november en december toe te schrijven aan ‘klimaatverandering’, ingegeven door de mijns inziens overdreven belangstelling voor het stijgende CO2-gehalte van de atmosfeer. Elke uitschieter in het weer wordt op het conto geschreven van klimaatverandering, van opwarming.

Afgelopen woensdag schreef wetenschapsjournalist Michael Persson  een aardig artikel hier over in de Volkskrant.  Hij schreef:  Lees verder

El Niño topt

El Niño , of beter ENSO (El Niño Southern Oscillation) heeft het plafond geraakt en zal naar verwachting snel inzakken. Hier ziet u een mooie uitleg van dit verschijnsel:

European Centre for Medium-Range Weather Forecasts (ECMWF) maakt al een tijdje voorspellingen over het verloop van El Niño. Dat dat lastig is bewijst het feit dat ze er in de afgelopen jaren regelmatig naast zaten. Maar dit jaar is het kassa: een super El Niño. De voorspelling van het verdere verloop van het verschijnsel in de vorm van een pluim zag er op 1 december als volgt uit:

nino ecmwf 12 2015

Bron:  ECMWF

Lees verder

Interview met prof. Richard Tol

tolEr is geen enkele reden om aan te nemen dat klimaatverandering nou zo verschrikkelijk is. Tenzij je fondsen werft voor Greenpeace of een politicus bent die zich als redder van de mensheid presenteert. Dan heb je er baat bij om de boel te overdrijven. De realiteit is dat het klimaat nauwelijks invloed heeft op ons welzijn en onze welvaart. Er wonen gelukkige en rijke mensen in bloedheet Singapore maar ook in steenkoud Canada. Er zijn mensen ongelukkig en arm in bloedheet Kenia maar ook in steenkoud Mongolië. Klimaatverandering is ook niet het belangrijkste milieuprobleem. Vieze lucht veroorzaakt op dit moment vier miljoen doden per jaar….”

Lees hier het hele interview met de Nederlandse klimaatonderzoeker en econoom Richard Tol, hoogleraar aan de University of Sussex.