Categoriearchief: gletsjers

De Groenlandse zomer van 2017

Terwijl Nederland een aantal prachtige warme en droge weken achter de rug heeft zucht Groenland onder een sneeuwlaag die sinds lang niet meer zo dik geweest is. Afgelopen winter en voorjaar schreef ik al een paar keer over de overvloedige sneeuwval dit jaar.  De berichten zijn hier en hier en hier te vinden.

 

Bron: Deens Meteorologisch Instituut

Hoe staat het er nu voor, in de warmste maand van het jaar? In de grafiek hierboven is de dagelijkse bijdrage aan de oppervlakte-massabalans van de ijskap af te lezen (in Gt/dag). Dat is de blauwe lijn. Die geeft aan wat er dagelijks aan sneeuw bijkomt minus wat er smelt en verdwijnt door sublimatie. Elke keer als die lijn steil omhoog gaat komt er een pak sneeuw bij. Tot en met april blijft de lijn, ook als het niet sneeuwt, netjes boven het 0-niveau, omdat bij de lage temperaturen die dan heersen er geen afname van het ijs is. Pas vanaf begin mei zakt de dagelijkse massabalans onder 0 als het niet sneeuwt. Sneeuwt het flink, zoals eind juni/begin juli, dan wint de sneeuwval het even van de smelt en sublimatie en komt boven de 0-lijn. Momenteel beweegt de blauwe lijn zich op het gemiddelde niveau van 1981-2010. Lees verder →

IJs en sneeuw op Groenland deel 2

In het eerste deel van het bericht over Groenland liet ik zien dat gletsjers aan de rand van de ice shelf vanaf begin deze eeuw een negatieve massabalans hebben. Ook liet ik zien dat vanaf 2012 de trend van de massabalans minder negatief wordt en dat er na het smeltseizoen van 2016 sprake is van een opmerkelijke hoeveelheid sneeuw- en ijstoename.

Aan de ice shelf zelf heb ik in dat bericht weinig aandacht besteed. Een lezer van Klimaatgek maakte me attent op een publicatie van Johannessen et al uit 2005, getiteld “Recent Ice-Sheet Growth in the Interior of Greenland” .

Bron:  Johannessen et al 2005

Daarbij maakten ze gebruik van de hoogtemeters aan boord van de European Remote Sensing satellites (ERS-1 and ERS-2) van 1992 tot 2003. Lees verder →

IJs en sneeuw op Groenland

Bron:  NASA

Het verse sneeuwdek op Groenland groeit de afgelopen maanden veel sneller dan in de afgelopen 25 jaar. Hieronder ziet u de grafiek van de totale sneeuw aangroei vanaf 1september 2016, ongeveer het moment in het jaar waarin de dooi afgelopen is en de aangroei van sneeuw en ijs weer begint.

Bron: Deens Meteorologisch Instituut

De waarden zijn in Gt, Gigaton. 1 Gigaton is 1.000.000.000.000 kg, dus 1.000.000.000 ton, getallen die ver boven ons voorstellingsvermogen uitgaan. De lijn van 2016-2017 steekt al vanaf begin oktober flink uit boven de gemiddelde ontwikkeling van de SMB (Surface Mass Budget) vanaf 1990 (lichtgrijze band). Dat is goed voor de aangroei van het landijs en de gletsjers op Groenland, die de afgelopen jaren een negatieve massabalans vertoonden. Lees verder →

De GISP2 ijskern

gisp2 ligging

Vanwege een artikel in de Volkskrant over het extreem geringe drijfijsoppervlak op de Noordpool ( El Niño) ging ik wat bladeren in  artikelen over Groenland.  Ik stuitte op een tamelijk recent artikel van Kobashi et al uit 2012 over  de temperatuurreconstructie op basis van de GRIP2 ijskern op het topje van Groenland.

Men kan uit een dergelijke ijskern van alles afleiden, onder andere de temperatuur ter plaatse tijdens de vorming van het gletsjerijs. Dat gebeurt met behulp van zogenaamde isotopen die men in de ijslaagjes aantreft. Die laagjes kunnen gedateerd worden, en zo kan een temperatuurreeks samengesteld worden die zijn weerga niet kent. Lees verder →

De zeespiegel en de ijskappen deel 2

In het vorige bericht hebben we gezien dat het afsmelten van landijs en gletsjers weliswaar gemiddeld tot een verhoging van de zeespiegel leidt, maar dat dat overal anders is en dat er zelfs sprake kan zijn van een daling. Voor onze kust wordt al heel lang met behulp van boeien de hoogte van de zeespiegel gemeten. Voor de kust van Den Helder al zelfs bijna 150 jaar, vanaf 1865. Het is een van de langste meetreeksen op aarde. Zo’n meetboei zit vast aan de bodem van de zee en meet door middel van drukmeting de hoogte van de waterkolom erboven. De gegevens worden dan omgerekend naar het ‘zeeniveau’ ter plekke.

Nu is die zeebodem ook geen statisch punt, de aardkorst beweegt bijna overal. Die aardkorst drijft als het ware op de mantel dieper in de aarde. Je kunt het het beste vergelijken met een waterbed. De belangrijkste oorzaak van die korstbewegingen is isostasie.  Isostasie betreft verticale bewegingen van de aardkorst  als gevolg van bijvoorbeeld afsmelten van landijs of gebergtevorming, en het zogenaamde gravitatie-effect.

isostasie scan

Lees verder →

De zeespiegel en de ijskappen deel 1

waterbol

 

Bron: Universiteit van Nederland

Onlangs was op Universiteit van Nederland een open college te zien van geofysicus Bert Vermeersen. Mijn oud-leerling Bart Beenen maakte me erop attent. Het ging over de ongelijke verdeling van water over de aarde, en dat afsmelten van landijs niet overal een verhoging van de zeespiegel betekent.  Die kan zelfs dalen. De video is hier te zien. Die ongelijke verdeling van het zeewater is het gevolg van het feit dat de aantrekkingskracht niet overal gelijk is, omdat de massa op aarde niet netjes verdeeld is. Vandaar dat het gemiddeld zeeniveau op sommige plekken veel hoger staat dan op andere. Er zitten dus kuilen en heuvels in het wateroppervlak, met hoogteverschillen die we ook in Zuid-Limburg tegenkomen! Je kunt je dus wel voorstellen dat afsmelten van een enorme massa landijs van invloed is op de zeespiegel. Lees verder →

Warm Eemien met weinig ijssmelt

neem1

Een team van onderzoekers onder auspicien van het Centre for Ice and Climate, Niels Bohr Institute in Denemarken heeft in het noorden van Groenland een diepe ijsboring gedaan en opmerkelijke resultaten geboekt. De boring, NEEM genaamd, ( North Greenland Eemien Ice Drilling) bereikte een diepte van 2540 m en werd uitgevoerd in december 2008. De resultaten zijn onlangs bekend gemaakt in een artikel in Nature. Lees verder →