Hoe gekleurd mag een wetenschapsjournalist schrijven?

Ik had me net geïnstalleerd om wat te schrijven over de alarmerende berichten vorige week over de vele warmtedoden aan het eind van deze eeuw (!) in Europa, toen mijn aandacht werd opgeëist door een ander bericht in de Volkskrant vanmorgen:

Bron:  Volkskrant (klik voor vergroting)

Het kaartje is uit een recente publicatie van Blöschl et al in Science Magazine en laat zien dat het moment waarop Europese rivieren de afgelopen 50 overstroomden verschoven is.  In sommige regio’s komen de overstromingen vroeger, in andere later. Interessante materie lijkt me. De schrijver van het VK-artikel, Cor Speksnijder, schrijft over de effecten in de regio rond de Noordzee: “In landen rond de Noordzee zijn overstromingen in het najaar verlaat doordat winterse neerslag later valt, een vertraging die de onderzoekers in verband brengen met de opwarming van de Noordpool.”. Lees verder →

Klimaatgek binnenkort in de Koninklijke Bibliotheek :-)

 

 

Afgelopen week kreeg ik een emailtje vanuit de Koninklijke Bibliotheek:

“Geachte heer/mevrouw,

In het kader van het initiatief van de Koninklijke Bibliotheek (KB) om een selectie van Nederlandse websites te bewaren voor toekomstig onderzoek, willen wij ook uw website archiveren en voor de lange termijn bewaren. Het gaat om de website en eventuele bijbehorende subdomeinen die toegankelijk zijn via de volgende URL(s):

http://klimaatgek.nl/

Websites bevatten vaak waardevolle informatie die niet analoog verschijnt en die ten gevolge van de grote ‘omloopsnelheid’ het risico loopt voorgoed verloren te gaan. Dat websites als ‘digitaal erfgoed’ het behouden waard zijn, is internationaal erkend in het Unesco Charter on the Preservation of the Digital Heritage uit 2003. Het signaleert dat digitaal erfgoed verloren dreigt te gaan en dat het bewaren daarvan voor gebruik door de huidige en toekomstige generatie onderzoekers zeer urgent is.

Als nationale bibliotheek is de KB wettelijk verantwoordelijk voor het verzamelen, beschrijven en bewaren van in Nederland verschenen publicaties, al of niet elektronisch. De KB ziet het als haar taak om ook websites duurzaam te bewaren en raadpleegbaar te houden voor toekomstige generaties en ze te behoeden voor verlies door bijvoorbeeld technologische veroudering. Om die reden archiveert de KB websites die als verzameling een representatief beeld geven van de Nederlandse cultuur, geschiedenis en samenleving op het internet.

Uw website zal daartoe gearchiveerd en duurzaam opgeslagen worden. Het archiveren zal voor het eerst gebeuren vanaf 2 september 2017. Daarna zullen regelmatig opeenvolgende versies opgenomen worden. De archiefversies zijn te raadplegen binnen ons eigen gebouw. Ze zullen ook beschikbaar worden gesteld aan een algemeen publiek via de website van de KB zodra dit juridisch mogelijk is. “

Dus binnenkort behoort Klimaatgek tot de “websites die als verzameling een representatief beeld geven van de Nederlandse cultuur, geschiedenis en samenleving op het internet.”. Da’s mooi. Nu mijn website officieel behoort tot die verzameling zou het aardig zijn als main stream media daar ook iets mee zouden doen. Bijvoorbeeld door kritische klimaatsites als Klimaatgek niet langer te negeren maar serieus te nemen. Maar dat is misschien wel erg veel gevraagd.

Uitwerking van de homogenisatie op de julitemperatuur in De Bilt

De afgelopen tijd heeft u hier en hier en hier en hier het een en ander kunnen lezen over homogenisatie van temperatuurreeksen in ons land. Aanleiding was de homogenisatie van een vijftal meetreeksen, onder andere die van De Bilt. Als u ‘nieuw’ in dit onderwerp valt: lees eerst de blogs via  bovenstaande links.

Trouwe Klimaatgek-lezer en fanatiek weeramateur Bennie Bouwhuis in Nijbroek heeft wat uurtjes achter de computer gezeten en Excellijsten gemaakt met ‘oude’  en ‘nieuwe’  cijfers. Dat leverde bizarre informatie op zoals u verderop zult zien.  Eerst wat informatie vooraf.

Bron:  KNMI Lees verder →

De hobbelige zeespiegel

Impressie van Jason-2 satelliet voor zeespiegelmetingen (altimetrie)

Bron:  NASA

We proberen al heel lang de hoogte van de zeespiegel te meten. Een van de oudste meetreeksen is die van Amsterdam, beginnend in 1700. Die gegevens zijn niet erg betrouwbaar. Betrouwbare gegevens komen pas aan het eind van de 19e eeuw ter beschikking. Dat zijn cijfers op basis van zogenaamde getijdemetingen. Momenteel kennen we bijna 2000 getijdestations over de hele wereld. Vanaf 1992 meten we ook met behulp van satellieten het zeeniveau.

Ondanks dat uitgebreide netwerk van getijdestations en die satellieten valt het niet mee om de hoogte van de zeespiegel te meten, en dus ook niet om veranderingen te meten. De hoogte van stilstaand water in een emmer is tamelijk makkelijk te meten, maar dat geldt niet voor de zeespiegel. Niet alleen omdat de aarde rond is, of liever gezegd ellipsoïde van vorm, maar ook omdat er allerlei krachten op dat zeeoppervlak werkzaam zijn. Meer krachten in elk geval dan er werkzaam zijn op het water in de emmer.  Lees verder →

Zeespiegel en de grote woorden van Tamino

Terwijl ik me al een paar weken bezig houd met de zeespiegel en steeds verbaasder wordt over wat ik lees en zie, kwam daar de afgelopen dagen een klein relletje langs over het onderwerp.

Vanaf  1992 proberen we serieus de hoogte van de zeespiegel te meten met behulp van satellieten.  Dat dat geen sinecure is zal ik u later eens laten zien. Die metingen , altimetrie genaamd, gaven een paar jaar geleden nog een gemiddelde stijging weer van 3,4 mm/jaar, maar de laatste tijd is dat een beetje naar beneden bijgesteld. Dat komt vooral omdat het duivels moeilijk is om van grote hoogte een verschil van 1 mm te meten. Ook daarover later meer.

Bron:  Church & White 2011 Lees verder →

Homogenisatie van tropische dagen in Ukkel

Een lezer van Klimaatgek uit Vlaanderen kijkt regelmatig op de website van de bekende Vlaamse weerman Frank Deboosere. Tot zijn verbazing zijn onlangs de cijfers van het aantal tropische dagen per jaar te Ukkel drastisch bijgesteld.  Ook hier heeft het homogeniseringsduiveltje dus toegeslagen.  Gelukkig maakt onze Vlaamse lezer zo nu en dan een screenshot, en kijk eens wat dat oplevert:

 

Bron:  Frank Deboosere

Frank schrijft: “Het meten van de temperatuur is niet zo eenvoudig als het lijkt. Ik heb voor de berekening van de tropische dagen (ook wel hittedagen genoemd) al de nodige correctiefactoren proberen toe te passen. Maar dat is moeilijk. Tot mei 1983 gebeurden de waarnemingen immers in een open thermometerhut. En de dagelijkse waarnemingen van de 19-de eeuw zijn niet zo nauwkeurig. Je kan het aantal tropische dagen van de 20-ste eeuw vergelijken met de gegevens van de 21-ste eeuw. De gegevens voor de 19-de eeuw zijn louter indicatief.  ”

Begrijp ik het goed: heeft weerman Frank hier eigenhandig een homogenisatie toegepast? Hij schrijft dat de data van de 19e eeuw louter indicatief zijn, dus niet betrouwbaar. Raar is het dat de data van vóór 1900 onbetrouwbaar geacht worden maar verder met rust gelaten worden. Wat me verbaast is dat hij de data van na 1900 wel heeft veranderd, niet alleen die van vóór 1983 (verandering van meethut/locatie) maar ook de data van na 1983. Dat gaat nog een stapje verder dan de homogenisaties van De Bilt.

En o ja: de toppers van vóór 1950 zijn drastisch naar beneden bijgesteld (dat ken ik van Nederland) maar 1976 (vóór de verplaatsing van de thermometer en verandering van hut in 1983)  is naar boven bijgesteld en is de nieuwe nummer 1.

Misschien dat iemand uit Vlaanderen kan verklaren wat hier gebeurd is? Ik heb mijn handen al vol aan de homogenisaties in Nederland 😉 . Frank schrijft “Het meten van de temperatuur is niet zo eenvoudig als het lijkt”.  Dat is het eigenlijk best wel denk ik, als je je aan de richtlijnen van de WMO houdt en geijkte apparatuur gebruikt.  Moeilijker wordt het als je om wat voor reden dan ook ontevreden bent met de gemeten temperaturen en ze gaat veranderen.  Dan zijn het in ieder geval geen “gemeten temperaturen” meer.

CO2-kind

Want to fight climate change? Have fewer children. Kijk maar even naar het plaatje. De cijfers zijn per jaar. Mensen zonder kinderen kunnen voor een vergelijkbaar carbon footprint bijna 37x  heen en weer naar New York vliegen. Elk jaar dus he, en per kind. Maar wat nu als de ouders van het kind vreselijk duurzaam leven met energiezuinige lampen, recyclen, geen wasdroger gebruiken, de was met koud water doen, veganist zijn, groene energie gebruiken, nooit vliegen en geen auto maar een bakfiets hebben? Dan kunnen kinderloze mensen die dat allemaal niet doen 32 keer per jaar heen en weer naar New York. Het bericht komt uit The Guardian, dat is de NRC van GB dus dat zit wel goed ( haha).. Hier de link:  https://www.theguardian.com/environment/2017/jul/12/want-to-fight-climate-change-have-fewer-children

De Groenlandse zomer van 2017

Terwijl Nederland een aantal prachtige warme en droge weken achter de rug heeft zucht Groenland onder een sneeuwlaag die sinds lang niet meer zo dik geweest is. Afgelopen winter en voorjaar schreef ik al een paar keer over de overvloedige sneeuwval dit jaar.  De berichten zijn hier en hier en hier te vinden.

 

Bron: Deens Meteorologisch Instituut

Hoe staat het er nu voor, in de warmste maand van het jaar? In de grafiek hierboven is de dagelijkse bijdrage aan de oppervlakte-massabalans van de ijskap af te lezen (in Gt/dag). Dat is de blauwe lijn. Die geeft aan wat er dagelijks aan sneeuw bijkomt minus wat er smelt en verdwijnt door sublimatie. Elke keer als die lijn steil omhoog gaat komt er een pak sneeuw bij. Tot en met april blijft de lijn, ook als het niet sneeuwt, netjes boven het 0-niveau, omdat bij de lage temperaturen die dan heersen er geen afname van het ijs is. Pas vanaf begin mei zakt de dagelijkse massabalans onder 0 als het niet sneeuwt. Sneeuwt het flink, zoals eind juni/begin juli, dan wint de sneeuwval het even van de smelt en sublimatie en komt boven de 0-lijn. Momenteel beweegt de blauwe lijn zich op het gemiddelde niveau van 1981-2010. Lees verder →

Zelf een homogenisatie maken

Het KNMI stelt dat temperatuurreeksen gehomogeniseerd dienen te worden als er inhomogeniteiten in de reeks zitten.  Dat zijn  rare sprongetjes in de grafiek. Die inhomogeniteiten  kunnen het gevolg zijn van twee factoren, namelijk verandering van meetinstrument en verandering van meetlocatie. Die eerste factor is raar,  meetinstrumenten dienen immers geijkt te zijn. Dat geldt voor de weegschaal bij de slager, en dat geldt ook voor de meetinstrumenten van het KNMI. De minimale eis is dat de gebruikte thermometers grondig geijkt zijn en dat opeenvolgende instrumenten dezelfde (lineaire) respons geven over het te meten temperatuurgebied. Homogeniseren omdat er van meetinstrument gewisseld wordt is dus onnodig, tenzij men de ijking of de lineaire respons niet vertrouwt.

De tweede factor, verandering van meetlocatie, is interessant. Ik heb zelf als proef een homogenisatie gedaan. Daarvoor nam ik een temperatuurreeks van 1901 tot 1971 (op locatie A gemeten) en “na verplaatsing van de thermometer” een temperatuurreeks (op locatie B gemeten) vanaf 1971 tot en met 2016. Voor de eenvoud heb ik jaargemiddelde temperaturen genomen, afgeleid van maandgemiddelden. De totale meetreeks ziet er als volgt uit:

Duidelijk is de sprong in 1971 te zien.  De temperatuurreeks van locatie A is duidelijk warmer dan die van locatie B. Die sprong is de inhomogeniteit. Omdat ik dol ben op hele lange meetreeksen wil ik van die twee reeksen er één maken, maar zonder sprong. Dat doe ik door te homogeniseren. Het KNMI gebruikt daarvoor een geavanceerd statistisch model, ‘percentile matching’ genaamd, maar dat is voor mij en dit doel te ingewikkeld.  Ik gebruik een zeer eenvoudige homogenisatietechniek waardoor de oude reeks mooi aansluit bij de nieuwe. Na een beetje schatten (‘expert opinion’ 😉  ) heb ik de jaargemiddelden van de eerste reeks met 2° C verlaagd.  Het resultaat ziet u hier: Lees verder →

De verdwenen warme jaren van voor de oorlog

Wat begon als een bijzonder emailtje van een lezer een paar dagen geleden lijkt nu uit te groeien tot een heuse berichtencyclus. Voor lezers die nieuw binnenvallen: begin met het bericht over de warme junimaand. Het gaat steeds over de gevolgen van de homogenisatie van de temperatuurreeksen van De Bilt. Dat gebeurde op 1 juni 2016, tegelijk met de homogenisatie van de temperatuurreeksen van de KNMI-stations De Kooy (Den Helder), Eelde (Groningen), Vlissingen en Beek (Maastricht). Ik wil het in dit bericht niet hebben over nut en noodzaak van homogenisaties (daar heeft onder andere William Briggs duidelijke taal over gesproken) maar over de gevolgen. Later duik ik graag een keer in het technische verhaal.

Data:  KNMI Lees verder →