IJsberen

ijsbeer2                                Bron:    Bron: Pinterest

U kent bovenstaand plaatje wel. Het is al jarenlang de mascotte van mensen en organisaties die zich grote zorgen maken over de antropogene opwarming (sinds die opwarming niet meer zo opschiet heet het ‘klimaatverandering’, altijd raak 😉 ). De ijsbeer zou met uitsterven bedreigd worden doordat er steeds minder van zijn natuurlijke habitat zou overblijven vanwege het smelten van drijfijs.

Het beeld is ijzersterk, daarom wordt het graag ingezet. Net zoals filmpjes van gletsjers die afbreken in zee. Maar klopt het ook? Nee. In tegenstelling tot wat beweerd wordt is de populatie ijsberen de afgelopen decennia zelfs toegenomen.  En dat terwijl het oppervlak drijfijs in dezelfde periode is afgenomen. Dit is het verloop van de ijsbeerpopulatie rond de Noordpool vanaf 1981.

polar-bear-pop1

Bron: https://polarbearscience.com/

De gegevens zijn afkomstig van het IUCN (International Union for Conservation of Nature), de organisatie die de zogenaamde rode lijst van met uitsterven bedreigde diersoorten maakt. Vóór 1981 waren de tellingen tamelijk onbetrouwbaar. Zo is in onderstaand artikel van het Vrij Volk uit 1981 te lezen dat in 1974 de populatie geschat werd op 5000, en in 1981 op 10.000. In de grafiek is te zien dat bij de aanvang van de meetreeks van IUCN de populatie in 1981 geschat werd op 22.000 (met een flinke marge). Maar zelfs de oude telling van 10.000 valt ruim buiten die marge. Wel mogen we aannemen dat wat veel bronnen bevestigen, de ijsberenpopulatie in de jaren ’60 extreem laag was en dat er vanaf die tijd sprake is van een toename van het aantal ijsberen.

vrije-volk

Bron: Delpher

Laten we nu eens kijken naar het drijfijs op de Noordpool. Onderstaande grafiek toont de desastreuze verdwijning van het drijfijs op de Noordpool. De grafiek is van 2012, de data (t/m 2011) komen van het Polar Science Center van de University of Washington. Volgens de grafiek uit 2012 zou de Noordpool al in september 2016 een dag helemaal ijsvrij zijn:

ice-extend-alarm

Bron: www.FutureTimeline.net

Dat gebeurde niet, zelfs bij lange na niet. Ik heb de officiële dagcijfers er nog maar eens op na geslagen en in Excel ingevoerd. Hieronder ziet u de grafiek van het drijfijsoppervlak aan de Noordpool vanaf 1 januari 1979 t/m 7 december 2016:

opp-drijfijs-np-tm-7-dec-2016

Bron: http://nsidc.org/

De cijfers komen van het NSIDC, het National Snow and Ice Data Center. Te zien is dat zowel de jaarlijkse maxima (einde winter) als minima (einde zomer) vanaf 1979 dalen.  De minima die in september bereikt worden schommelen vanaf 2007 tussen 4000 en 6000 km2, met een uitschieter naar beneden in 2012.

Veel mensen denken dat de afname van drijfijs op de Noordpool het gevolg is van de opwarming van onze planeet door stijgend CO2. Je kunt ook bijna niets anders denken, want de berichtgeving daarover is massaal en volhardend.

rss-north-polar-temp

Bron: RSS

In bovenstaande grafiek is te zien dat de temperatuur van de lagere troposfeer (LTL)  in het poolgebied vanaf 1994 snel gestegen is met ongeveer 0,5 °C, en vanaf begin van deze eeuw geen stijgende trend meer vertoont.  Dat is conform de globale temperatuur.  Die temperatuurstijging is ten dele te verklaren door de arctische amplificatie, het verschijnsel dat door afname van drijfijs de albedo verandert. Zie hierover dit bericht.

Interessant in bovenstaande grafiek is ook dat de klimaatmodellen de opwarming van het Noordpoolgebied veel te hoog inschatten. Bovendien geven de modellen een voortdurend stijgende trend te zien, terwijl de metingen tonen dat de temperatuur vanaf begin van deze eeuw niet verder gestegen is. Dat is het gevolg van het feit dat wetenschappers een belangrijke factor geen plaats geven in hun modellen, namelijk de zeestromen. Hierover verderop meer.

Waarschijnlijk speelt de opwarming als gevolg van stijgend CO2 wel een rol, maar dat is niet de grootste. Die veranderde luchttemperatuur heeft zoals gezegd voor een deel te maken met de meekoppeling als gevolg van arctische amplificatie. Een veel belangrijkere rol voor wat betreft de oppervlakte drijfijs is weggelegd voor zeestromen en windpatronen. Bekend is dat als de wind krachtig uit een bepaalde hoek waait grote oppervlakten ijs kunnen breken en verdwijnen.  Maar verreweg de belangrijkste factor die het oppervlak drijfijs bepaalt zijn veranderende eigenschappen van zeestromen, met name die van de Noord Atlantische Drift

golfstroom

Bron:  Wikipedia

De temperatuur van die zeestroom is relatief hoog, waardoor het in West Europa klimatologisch bezien goed toeven is. Zouden we die Noord Atlantische Drift niet voor onze kust hebben liggen dan zouden de temperaturen in West Europa aanzienlijk lager zijn dan momenteel. Die warmte bereikt ook de Arctische zee. Sterker nog: vanwege het feit dat de Beringstraat tussen Azië en Alaska zo smal is, is  de Noord Atlantische Drift voor de Arctische Oceaan de belangrijkste zeestroom.

amo 1860 2014

Nu is de temperatuur van de AMO in het noordelijk deel van de Atlantische Oceaan op langere termijn niet gelijk maar vertoont een schommeling. Die schommeling heet de AMO,  Atlantische Multidecadale Oscillatie. Hierboven ziet u die AMO.  Hij vertoont een schommeling met een frequentie van 50-80 jaar. Sinds begin jaren ’70 van de vorige eeuw vertoonde hij een opwaartse trend , tot ongeveer 2000. Dat is ook precies de periode waarin de globale temperatuur omhoog ging. We hebben al eerder gezien dat die AMO heel sterk de wereldtemperatuur stuurt, sterker dan de toename van CO2:

mulktidecal amo temp

Bron:  klimaatgek

In hetzelfde onderzoek met regressieanalyse is ook de invloed van de AMO op het oppervlak drijfijs op de Noordpool onderzocht.  Dit levert een hele sterke correlatie tussen AMO en de luchttemperatuur op de Noordpool:

p12

Bron:  klimaatgek

Volgens de regressieanalyse bepaalt de AMO zelfs voor meer dan 70% de veranderingen van de Arctische luchttemperatuur. Interessanter wellicht is de directe correlatie tussen AMO en oppervlakte drijfijs:

p13

Bron:  klimaatgek

Volgens dezelfde  regressieanalyse verklaart de AMO  80% van de langjaarlijkse trend in de drijfijsafname. Sinds 2006 stopt de neergaande trend en dit komt volgens deze analyse omdat de AMO niet verder toeneemt. Als de AMO weer gaat dalen zou het zeeijsoppervlak volgens deze analyse dus weer moeten toenemen.

De vraag is:  wat doet de AMO de komende decennia? Die gaat zonder twijfel dalen. We hebben de top net gehad, zoals op onderstaande grafiek te zien is. Misschien komt er nog een subtopje achteraan, maar de langjarige trend zal dalen zijn. Dat zou betekenen dat de afname van het Arctische drijfijs gestopt is en het te verwachten is dat het zelfs weer gaat toenemen. Maar een uitschieter naar beneden in enig jaar is natuurlijk mogelijk. Dan wordt de ijsbeer op de ijsschots weer van stal gehaald. Hopelijk raakt u niet in paniek ;-).

amo-knmi

Bron:  ClimateExplorer KNMI