Een team van onderzoekers onder auspicien van het Centre for Ice and Climate, Niels Bohr Institute in Denemarken heeft in het noorden van Groenland een diepe ijsboring gedaan en opmerkelijke resultaten geboekt. De boring, NEEM genaamd, ( North Greenland Eemien Ice Drilling) bereikte een diepte van 2540 m en werd uitgevoerd in december 2008. De resultaten zijn onlangs bekend gemaakt in een artikel in Nature.
Bron: Niels Bohr Institute
Tot een diepte van ruim 2200 m, overeenkomend met een ouderdom van 108.000 jaar BP, zijn de ijslaagjes ongestoord. Daaronder zijn ze door bewegingen gevouwen, wat datering erg lastig maakt. Het team van wetenschappers is er in geslaagd om een reconstructie te maken van de diepste lagen, zodat data beschikbaar kwamen van het een na laatste interglaciaal. Dat interglaciaal, Eemien genaamd, is net als het huidige Holoceen een warmere periode tussen twee glacialen. De afgelopen 1 miljoen jaar duurden dergelijke interglacialen tussen 10.000 en 15.000 jaar, glacialen gemiddeld 100.000 jaar.
Bron: Niels Bohr Institute
Uit de ijskern heeft men met behulp van de ingesloten luchtbelletjes de chemische samenstelling van de atmosfeer kunnen herleiden voor wat betreft O2, CH4 en N2O. Het ijs zelf leverde informatie over de temperatuur via de proxy O18, een isotoop van zuurstof O16. O18 geeft informatie over de condensatietemperatuur waarmee men de oppervlaktetemperatuur kan reconstrueren.
Het Eemien, dat duurde van 130.000 tot 115.000 jaar BP, was warmer dan het huidige Holoceen. Hoeveel warmer was nog niet nauwkeurig bekend. Wel zijn er reconstructies van de temperatuur tot meer dan 400.000 jaar terug, maar die zijn afkomstig van de Vostok ijskern op Antarctica. Van het noordelijk halfrond was tot nu toe nog niets bekend van de ouderdom van het Eemien vanwege de verstoorde ijslaagjes op grotere diepte. De GRID2 kern op Groenland bestreek een periode tot 114.000 jaar BP, zodat het Eemien er net niet in zit. In de figuur hieronder is de reconstructie van de temperatuur via de Vostok ijskern te zien uit de publicatie van Sime et al in Nature in 2009. Te zien is dat het huidige Holoceen van de 4 laatste interglacialen de koelste is.
Bron: Sime et al
Wat zijn de opmerkelijkste bevindingen van het NEEM-team? In de eerste plaats dat de oppervlaktetemperatuur aan het begin van het Eemien, , 126.000 jaar BP, maar liefst 8° ± 4° C hoger lag dan de gemiddelde temperatuur van de afgelopen 1000 jaar. Dat is opmerkelijk warmer dan momenteel. Maar wellicht nog veel opmerkelijker is dat de hoogte van het landijsoppervlak in deze zeer warme periode in NW Groenland afnam met 400 ± 250 m, dat is 130 ± 300 m lager dan het huidige niveau. Het lijkt er dus op dat het landijs van Groenland veel beter bestand is tegen hogere temperaturen dan tot nu toe werd aangenomen. Ondanks de zeer hoge temperaturen nam de landijsmassa gedurende de warmste 600 jaar van het Eemien niet meer af dan 25%. Blijkbaar is de ijskap van Groen veel beter bestand tegen hoge temperaturen dan tot nu toe gedacht. Vervelend voor al die wetenschappers die tot nu toe gewaarschuwd hebben voor een sterk afsmelten als gevolg van de vermeende AGW van de afgelopen eeuw van maar liefst 0,7 °C.
Maar het NEEM-team kan de wereld niet achterlaten met een dergelijk geruststellend onderzoeksresultaat.
Onderzoeker Dorthe Dahl-Jensen: ” …the bad news is that if Greenland’s ice did not disappear during the Eemian then Antarctica must be responsible for a significant portion of the 4-8 meter rise in sea levels that we know occurred during the Eemian. “. Het abstract van het artikel eindigt met: “ Extensive surface melt occured at the NEEM site during the Eemien, a phenomenon witnessed when melt layers formed again at NEEM during the exceptional heat of July 2012. With additional warming, surface melt might become more common in the future ”. Dat laatste valt nog te bezien.