Het jaar 2017 is een opmerkelijk jaar geworden voor de ijsmassa op Groenland. Of eigenlijk moet ik niet over 2017 spreken maar over het jaar dat loopt van 1 september 2016 tot 1 september 2017. Want tussen die twee data beweegt zich ongeveer de aanwas van sneeuw en ijs (vanaf september tot juni) en de smelt (van juni tot september).
Zo rond het jaar 2000 begon de totale massabalans van ijs op Groenland negatief te worden. Dat wil zeggen dat het verlies aan ijs op jaarbasis groter werd dan de aanwas. Ik heb daarover al enkele malen geschreven, zie hier en hier en hier en hier.
Bron: DMI
De massabalans van het ijs op Groenland wordt bepaald door de sneeuwval, het smelten van ijs en gletsjers die in zee schuiven (calving loss). Op het plaatje hierboven is dat weergegeven. Onderzoekers denken dat de afname van de massabalans van het Groenlandse ijs zowel het gevolg is van extra smelt als van sneller afschuiven van gletsjers in de oceaan.
De afgelopen berichten over Groenland lieten al zien dat voor wat betreft de surface mass balance (sneeuw minus oppervlaktesmelt) we in een bijzonder jaar zitten:
Bron: DMI
Op onderstaand plaatje is te zien waar in Groenland dit jaar smelt heeft plaatsgevonden. Smelt vindt alleen plaats op de lagere delen van de ijskap en gletsjers. Het grootste deel van de Groenlandse ijskap vertoont 0 dagen smelt. Alleen de lagere delen van Groenland, langs de randen vertonen smelt, de westkust het meest.
Bron: NSIDC
Het Groenlandjaar 2016-2017 (van 1 september tot 1 september) levert een surface mass balance op van 550 Gigaton en zit daarmee in de top van jaren sinds 1981 van de hoogste surface mass balances. Dat zou zo maar kunnen betekenen dat de dalende trend sinds 2002 doorbroken is. Helemaal zeker is dat niet omdat de cijfers van calving loss niet erg hard zijn. Het landijs van Groenland wordt omringd door gletsjers die als uitlaten dienen voor de ijsmassa. Er wordt maar op een beperkt aantal plaatsen de bewegingssnelheid gemeten. Bovendien zijn die metingen zeer recent.
Bron: NSIDC
Aan bovenstaande kortlopende grafieken kunnen we niet veel concluderen, behalve dat er weinig spectaculaire trends te zien zijn.
We zullen dus af moeten wachten wat de cijfers van de totale massa van Groenland laten zien. Dat verlies aan massa werd geregistreerd door de 2 satellieten van het GRACE-project, die sinds 2002 op vernuftige wijze (indirect) massaveranderingen op aarde meten. Eigenlijk meten ze veranderingen in aantrekkingskracht. Of beter nog: verschillen in aantrekkingskracht worden berekend doordat de afstand tussen beide satellieten die op 200 km van elkaar achter elkaar bewegen vanwege die verschillen in aantrekkingskracht ietsjes verandert.
Bron: phys.org
Die metingen leveren dan voor Groenland de volgende massaveranderingen op sinds 2002:
Bron: NASA
Gemiddeld was er in deze periode een massaverlies van ± 240 Gigaton/jaar.
De grafiek ziet er onheilspellend uit, maar dat komt niet in de laatste plaats door de manier van weergave. Zoals we al eerder zagen worden resultaten vaak optisch aangedikt door de x en/of y-as te manipuleren, door het gebruik van rood als alarmkleur et cetera. In dit geval is het behalve de kleurkeuze vooral de manier waarop de afname weergeven is. Als we op de y-as niet de afname vanaf 2002 weergeven met het 0-punt linksboven maar de absolute afname van de totale ijsmassa met het 0-punt netjes linksonder in de hoek, dan ziet die afname er anders uit:
Bron: klimaatgek
Het totale gewicht van het ijs op Groenland is zo goed mogelijk geschat op basis van de totale inhoud van het ijspakket en de soortelijke massa van ijs. De soortelijke massa van ijs (917 kg/m3) heb ik wat verlaagd omdat de compactie van de bovenste lagen firn nog niet volledig is en het ijs nog wat lucht bevat.
Zo bezien valt de afname van het ijs op Groenland alleszins mee. In dit tempo zal het ijs pas over een kleine 10.000 jaar zijn afgesmolten. Milanković en ik weten dat we tegen die tijd allang weer ondergedompeld zijn in een ijstijd en veel problemen zijn ‘opgelost’.
Tot slot nog een illustratief kaartje dat de verandering in ijsdikte weergeeft van 1 september 2016 tot 1 september 2017:
Bron: NSIDC
Op een smal randje langs de kust na is de ijsdikte het afgelopen jaar in Groenland toegenomen. Het meest in het ZO, in een vorig artikel is al uitgelegd hoe dat komt.
Ik ben benieuwd of de opmerkelijke verandering van de massabalans van Groenland van het afgelopen jaar doorzet of dat het een eenmalige oprisping was. De toekomst zal het leren.