Warme meimaand

Mei 2018 wordt waarschijnlijk de warmste meimaand (met een gemiddelde etmaaltemperatuur van ongeveer 16,5°C ) in De Bilt sinds de officiële metingen in 1901 van start gingen.

Bron: KNMI

Over het algemeen heerlijk weer, hoewel dat natuurlijk subjectief is. Diverse weerbureaus spreken van de warmste meimaand in 300 jaar. Ze baseren zich op de zogenaamde Labrijnreeks, een temperatuurreeks waarvan de metingen in 1706 startten. Het is leuk dat we die Labrijnreeks hebben (de oudste temperatuurmeting ter wereld), maar de eerste 2 eeuwen  waren de metingen niet betrouwbaar genoeg om de reeks te gebruiken voor statistische doeleinden. De foutmarge tot 1900 wordt geschat op 0,4°C, maar daar mag je niet mee gaan rekenen. Daar hebben we de officiële reeksen van het KNMI voor die in 1901 beginnen. Het KNMI merkt over de Labrijnreeks op: “De eerste Nederlandse temperatuurmetingen werden aan het eind van de 17e eeuw verricht. Vanaf 1706 zijn op verschillende locaties systematisch metingen gedaan die samengevoegd zijn tot een continue reeks door Labrijn (1945). Door de afwezigheid van standaardprocedures bij het meten, standaardinstrumenten en thermometerhutjes, is het lastig om deze lange reeks te homogeniseren.” Niet gebruiken dus voor serieuze doeleinden.

Bron:  KNMI

Hierboven is de gemiddelde temperatuur van de maand mei in De Bilt weergegeven.  Mei 2018 is warmer dan mei 2008 en mei 1992. De maand mei is nu nog niet helemaal voorbij, maar zal waarschijnlijk bijgeschreven worden als de meimaand met de hoogste gemiddelde etmaaltemperaturen sinds 1901. Maar bracht deze meimaand ook de hoogste dagtemperaturen? De warmste dagen (maximum etmaaltemperatuur) van mei 2018 beleven we nu in het laatste stukje van de maand. Waren dat ook historisch de warmste meidagen? Nee. Als we op zoek gaan naar de warmste dagen in mei sinds 1901 dan komen we echter niet in 2018 terecht maar in het jaar 1922:

Bron:  weergegevens.nl

Het jaar 2018 komt zelfs niet in de top-10 voor. Die zeer warme meidagen in 1922 werden uitgebreid beschreven in de dagbladen uit die tijd. Weeramateur Bennie Bouwhuis deed het nodige speurwerk in krantenarchieven en kwam met deze compilatie van de zeer warme meidagen van 1922:

22 mei : Vandaag zijn aan ’t Metereologisch Instituut in de Bilt en te Maastricht, hoogere temperaturen waargenomen dan aldaar ooit te voren in Mei waren geconstateerd. Omstreeks acht uur bezweek een paard, gespannen voor een waschwagen, in de Dorpstraat te Hees door de hevige warmte. Het dier, dat ongeveer den geheelen middag had getrokken, richtte zich nog tweemaal op, doch bleef toen dood liggen. 

23 mei: Overal in de stad zoeken de menschen naar verkoeling, de ijswagentjes hebben het druk en de kwast” en „Ranja” hebben veel aftrek. Een koopman op den Goudschensingel vond nog den moed om de marktbezoekers te bespotten.  Met luide stem prees hij zijn „Schaatsenband a 3 cent per el” aan. De menschen namen hem niet al te kwalijk ! We hebben zóó naar den zomer verlangd — nu is hij er !

24 mei : In Nederland heerst een enorme hitte van boven 35 C graden. Vandaag is het nog erger dan gisteren. Ook in Engeland heerst grote hitte Op 24 mei steeg de temperatuur in de schaduw tot 32 C. Niets wijst erop dat de hittegolf zal verminderen. Het is een record temperatuur voor de meimaand. Dat de tegenstellingen groot kunnen zijn bleek op deze dag, terwijl Engeland zuchtte onder de hitte, was het te Glasgow midden op de dag 0 C en in de ochtend was het gras wit berijpt en droegen de Glasgowers dikke winterjassen. Te Parijs werd dinsdag een recordtemperatuur gemeten van 32,1 C.

25 Mei. Vandaag was de hitte vijf en dertig graden Celsus. Op verschillende plaatsen vajlen doodcn tengevolge de hitte. De toestand van tienduizenden Amsterdammers is onhoudbaar geworden, daar de waterclosets niet functioneeren. Er is geen voldoende water om den dorst te lesschen, om te wasschen, om groenten te reinigen. 

26 mei : Hitte-record. (KNMI) Bij het voortduren van de hitte-periode werd Woensdag te De Bilt de temperatuur van Maandag nog iets overtroffen. De thermometer steeg tot 33.6 gr. C. Ook uit Groningen is omstreeks deze tijd. 34 gr C gemeld, terwijl Maastricht toen 34.3 gr., Vlissingen zelfs 34.9 gr. bereikte, een hoogere temperatuur, dan in laatstgenoemde plaats zelfs in den zomer is voorgekomen. Maandag was de temperatuur in de Bilt al tot 33,2 C gestegen. Dit was anderhalve graad hoger dan de hoogste meimaand, die 28 mei 1897 werd genoteerd. Op 13 mei 1907 werd het 30,1 C  en op 6 mei 1916.

Den Haag, 24 Mei. De voetbalbond, en de korfbalbond hebben alle wedstrijden, van wege de hitte, op Hemelvaartsdag uitgesteld. Amsterdam verkeert in gebrek aan drinkwater. Alle hoogere verdiepingen zitten zonder water. De biervoorraad is ir» verschillende cafés des avonds uitgeput.

27 mei : Te Haren (Gron.) is een bejaarde veldarbeider tengevolge van de hitte gestorven. Een jongen is te Ide (Dr.) door de warmte overleden. Er zijn in Nederland 10 tallen mensen door de hitte omgekomen. Toen zondagmiddag de trein Maastricht-Eysden op een kilometer van het station was gekomen begon de trein vreselijk te hobbelen. Het bleek dat de spoorrails over 50 meter door de hitte geheel verbogen waren. Te Heerlen sprong zondag door de hitte het plaveisel van het trottoir met zulk een kracht uit elkaar, dat de knal tot op grote afstand te horen was en de tegels een eind in het rond werden geslingerd.