Fig.1 Bron: NOAA
Onlangs schreef ik over de dalende Nederlandse kust, in combinatie met de stijgende zeespiegel. De daling van de ondergrond is het sterkst in Noord Nederland en het zwakst in ZW Nederland en voornamelijk het gevolg van geologische processen. Die geologische processen kennen een zeer lange looptijd, waardoor op een mensenleven bezien de daling gelijkmatig is.
De hoogte van de zeespiegel wordt gemeten op een getijdenstation, waarvan figuur 1 een modelmatige voorstelling is. De zeespiegelmetingen zijn de waterhoogten ten opzichte van het land ter plekke. In vroeger tijden werden alleen de hoog- en laagwatercijfers genoteerd, tegenwoordig levert Rijkswaterstaat 10-minutendata:
Fig.2 Bron: Rijkswaterstaat
Figuur 2 toont de data van station Hoek van Holland op 15 april 2025 09:30u. Blauw is het gemeten zeeniveau, zwart en rood de voorspelde cijfers. Zwart de berekende astronomische cijfers (zon en maan), rood inclusief het windeffect. Merk op dat met name 16 en 17 april verhoogde waterstanden laten zien als gevolg van de wind. Op 17 april zal dat effect weer verdwenen zijn. Het verschil tussen de rode en zwarte lijn is het windeffect.
Fig.3 Bron: sealevel.info
Figuur 3 toont het verloop van de maandgemiddelde zeespiegeldata van 5 hoofdgetijdenstations aan de Nederlandse kust. Delfzijl ontbreekt vanwege snelle bodemdaling als gevolg van gaswinning. De grafieken lopen van 1900 t/m 2022. Het mooie van deze grafieken is dat ze behalve de lineaire trend (rode lijn) ook de versnelling (oranje lijn) van elk station tonen. De formules van beide trends staan boven de grafiek.
Goed is te zien dan in alle vijf stations de oranje lijn vrijwel geheel samenvalt met de rode lijn. Van een versnelling aan de Nederlandse kust van de zeespiegelstijging 1900-2022 is geen sprake. Dat is des te opvallender omdat er de afgelopen eeuw enorm gewerkt is aan de kust. Denk aan de Deltawerken, de afsluiting van de Zuiderzee, de uitbreiding van de Rotterdamse haven, de sluizen van IJmuiden et cetera. Al deze enorm grote waterwerken hebben weliswaar invloed gehad op de gemeten waterstanden, maar blijkbaar niet of nauwelijks op de trend.
Fig.4 Bron: https://www.topotijdreis.nl
Een fraai voorbeeld is de uitbreiding van de Rotterdams haven na de Tweede Wereldoorlog (figuur 4). De rode punt is de locatie van het getijdenstation Hoek van Holland. In de grafiek van Hoek van Holland in figuur 3 is de oranje lijn (versnelling) zo recht dat hij verdwijnt achter de rode lijn (lineaire trend).
Fig.5 Bron: Deltares 2018
De zeespiegeldata aan de Nederlandse kust vormen een dankbare bron van onderzoek. Alleen jammer dat de zeespiegeldata van getijdenstations de relatieve zeespiegel betreffen. In het vorige artikel heb ik geprobeerd om zo precies mogelijk de bodemdaling nabij de getijdenstations te achterhalen. De zwarte data in de tabel van figuur 5 zijn afkomstig van het Deltaresrapport van Hijma en Kooi uit 2018, getiteld “Bodemdaling in het kustfundament en de getijdenbekkens (deel 2)”. De rode cijfers zijn de door mij berekende trends in mm/jaar van 1917-2017.
Combineer ik die laatste kolom met de lineaire trends van de vijf stations van de grafieken in figuur 3 dan krijg ik de absolute zeespiegelstijging. Omdat de grafieken van figuur 3 zo mooi lineair verlopen en de door HIjma en Kooi berekende bodemdalingen (figuur 5) geologische oorzaken kennen en dus op de gebruikte periode lineair zullen zijn, durf ik het verschil in begin- en eindjaar van beide reeksen (1900-2022 versus 1917-2017) wel aan:
Fig.6
De laatste kolom van figuur 6 toont dat de gemiddelde absolute zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust 1,45 mm/jaar is.