Fig.1 Bron: Google Earth
Een aantal jaren geleden schreef ik al eens over station Eelde, een van de 5 hoofdstations van het KNMI. Het meetveldje van het KNMI is gelegen op het terrein van de luchthaven Eelde. Figuur 1 laat de ligging zien van het meetveldje ten opzichte van de start- en landingsbaan.
De WMO (World Meteorological Organization) heeft richtlijnen opgesteld over de wijze waarop gemeten dient te worden. Die staan in de zogenaamde CIMO Guide, officieel geheten WMO Guide to Meteorological Instruments and Methods of Observation. Die richtlijnen worden regelmatig bijgewerkt, de laatste editie stamt uit 2018. In die gids staat het volgende over temperatuurmetingen:
Fig.2 Bron: WMO
Op bovenstaande luchtfoto (figuur 1) is de ligging van het meetveldje te zien. Het is omgeven door kortgeschoren gras, en op 115m afstand ligt de start- en landingsbaan. Daar is allemaal weinig over te zeggen en het station voldoet zo te zien aan bovenstaande omschrijving van het WMO. Je kunt je zorgen maken over de start- en landingsbaan, maar die ligt op een voetbalveld afstand van het meetpunt. De luchtfoto is van Google Earth en genomen op 21 mei 2018.
Het WMO heeft op een andere plek in de CIMO Guide wat nauwkeuriger omschreven waaraan een temperatuurmeetlocatie moet voldoen. Daarbij hanteert men 5 klassen, waarbij de klasse 1 de hoogste standaard is:
Fig.3 Bron: WMO
In figuur 3 hierboven is omschreven waaraan een meetstation van klasse 1 moet voldoen. Een voor dit bericht belangrijke eis heb ik rood onderstreept. Als ik naar de foto kijk behoort Eelde tot klasse 1: geen gebouwen of warmtebronnen in de buurt, kortgeschoren gras, de start- en landingsbaan op meer dan 100m afstand, et cetera.
Maar die situatie was van 21 mei 2018. De situatie is intussen drastisch veranderd, zoals op deze luchtfoto te zien is:
Fig.4 Bron: Google Earth
Deze luchtfoto is van 17 juni 2023. Het KNMI meetveldje heb ik aangegeven met een gele stip. De situatie is nu volledig veranderd. In maart 2019 is men namelijk gestart met de aanleg van een enorm groot zonnepark op het terrein van vliegveld Eelde. De feestelijke opening van het park heeft in februari 2020 plaatsgevonden: 63.000 zonnepanelen in totaal met een maximum opgesteld vermogen van 21,9 MW. Maar het meetveld ligt nu letterlijk op een steenworp afstand van dat zonnepark.
Fig.5 Bron: Google Earth
Op figuur 5 is ingezoomed op de situatie en is het meetveldje te zien (rechthoekige structuur). De afstand tot het zonnepark en het meetveldje is ruim 20m. Het WMO stelt dat als de thermometer meer dan 10m (maar minder dan 30m) verwijderd is van kunstmatige warmtebronnen en reflecterende oppervlakken het meetpunt tot klasse 3 behoort. Klasse 3 betekent: “additional estimated uncertainty added by siting up to 1 °C”. Afwijkingen zijn mogelijk tot 1° C. Dit betekent feitelijk dat het meetpunt Eelde in het KNMI netwerk door de aanleg van de zonneakker onbruikbaar geworden is: te lage kwaliteit.
Maar er is redding, al is die dan ook wat laat. Ik meen te kunnen zien op de luchtfoto van figuur 5 dat er meetapparatuur is geplaatst net ten zuiden van het huidige meetveldje. Als dat de nieuwe locatie wordt van het meetveldje is de afstand tot het zonnepark weliswaar wat groter maar nog steeds ruim binnen de 100m afstand. En de afstand tot de start- en landingsbaan wordt dan ook kleiner. Beter lijkt me om een geheel andere plek te kiezen voor de meetapparatuur.
Ik denk dat ik op de luchtfoto van figuur 2 op andere plekken wat veranderingen zie ten opzichte van de foto van figuur 1, wellicht is men ook elders op het vliegveld bezig met het inrichten van (tijdelijke meetopstellingen. Maar het is te onduidelijk om daar zeker van te zijn. Het zou mooi zijn als het KNMI gewoon open zou zijn over dergelijke situaties.
Over deze kwestie heb ik in 2020 al een email geschreven naar het KNMI maar helaas nooit antwoord gehad. De luchtfoto laat zien dat er echter ‘aan gewerkt’ wordt. Ik ben benieuwd waar de nieuwe meetlocatie uiteindelijk komt, en vooral hoe ze van die tijdreeks van Eelde van vóór de zonnepanelen (die al bestaat uit een stuk stad Groningen vastgeplakt aan een stuk vliegveld Eelde) weer een nieuwe tijdreeks gaan maken (homogeniseren). En die ook voldoet aan de kwaliteitsnormen van de WMO voor klasse 1 meetstations. Misschien dat ze die klus kunnen combineren met de herziening van de homogenisatie van station De Bilt?