Hoe afhankelijk zijn we van Russisch aardgas?

Om maar met de deur in huis te vallen: dat lijkt mee te vallen. Ik heb recente CBS-cijfers bekeken en er een paar grafiekjes van gemaakt.

Aan de ene kant komt er aardgas Nederland binnen door productie en invoer, aan de andere kant verdwijnt het weer door eigen gebruik en export. Anders dan sommige mensen denken is er nog steeds sprake van gasproductie in Nederland. Productie kan zowel onder het vasteland zijn als uit het Nederlandse deel van de Noordzee. Bovendien is er ook sprake van aardgas verkregen door omzetting van andere energiedragers, zoals raffinaderijgas en biogas. Import bestaat voor een groot deel uit gasvormig gas en voor een kleiner deel uit vloeibaar aardgas (LNG).


Fig.1    Data: CBS

Ik heb gebruik gemaakt van kwartaalcijfers vanaf het eerste kwartaal 2020 t/m het eerste kwartaal 2022. Figuur 1 laat zien hoeveel aardgas er per kwartaal binnenkwam door eigen productie en import en hoeveel er verbruikt werd in ons land. Gemiddeld over de 9 kwartalen kwam er ongeveer 2x zoveel aardgas binnen als dat er verbruikt werd in Nederland. Het ‘overschot’ verdween dan vooral naar de export. Nederland heeft destijds langlopende exportcontracten gesloten in de tijd dat in Groningen nog veel gas werd gewonnen.


Fig.2  Data: CBS

Figuur 2 laat de totale import en export per kwartaal zien van aardgas, zowel gasvormig als vloeibaar. In alle kwartalen was de import hoger dan de export, mede als gevolg van de afgenomen winning in het Groninger aardgasveld. Wat opvalt is dat de import tamelijk gelijkmatig is maar de export grote verschillen per kwartaal laat zien. Het zou me niet verbazen als dat een gevolg is van ‘vrije’ gashandel, niet gebonden aan vaste contracten.


Fig.3    Data: CBS

Figuur 3 zet de import en export van gasvormig aardgas tegenover elkaar. Deze figuur is van belang omdat het Russische aardgas gasvormig binnenkomt. Volgens een bericht van de RABO-bank van afgelopen maart werd er in 2020 ongeveer 7,7 miljard m3 aardgas uit Rusland geïmporteerd, Dat is gemiddeld per kwartaal iets minder dan 2 miljard m3. In de grafiek is de 2 miljardlijn in rood aangegeven. Als het Russische aandeel de komende tijd zou wegvallen dan wordt er geen onoverkomelijke bres geslagen in het gas-aanbod denk ik.


Fig.4    Data: CBS

Een van de mogelijkheden zou dan het opvoeren zijn van de import van vloeibaar aardgas. We zijn intussen al druk bezig met de aanleg van nieuwe faciliteiten voor LNG-schepen om af te meren en gas op te kunnen slaan. In de grafiek is te zien dat vanaf het derde kwartaal van 2021 t/m het eerste van 2022 de import van LNG al met meer dan 2 miljard m3 is toegenomen. Nog zo’n sprintje erbij en we hebben het Russische deel van onze import ‘gedekt’. Overigens is goed te zien dat vrijwel alle NLG ‘voor eigen gebruik’ is.

De aanvoer is een, maar de prijs van gas is wat anders. Wat die prijs gaat doen op de wereldmarkt is niet te voorspellen. Bovendien: alhoewel het tamelijk makkelijk lijkt om ons gas-aandeel veilig te stellen, een afsluiting van het Russische gas van Duitsland kan enorme economische schade veroorzaken. Niet alleen in Duitsland, maar daardoor ook in Nederland.