Droogte

Het is de laatste maanden erg droog in ons land.  Het KNMI tekent dat voor ons uit in een grafiek:

Bron: KNMI

Van een doorlopend neerslagtekort is sprake als de hoeveelheid neerslag in een bepaalde periode kleiner is dan de verdamping. In bovenstaande grafiek laat een stijgende lijn een toename in de droogte zien. Bij een dalende lijn is de hoeveelheid neerslag groter dan de verdamping en neemt de droogte gemiddeld over Nederland af. Daalt de lijn dan wordt het gras weer groen. Er is dan nog steeds sprake van een neerslagtekort omdat het water in de bodem (m.n. hangwater en grondwater) nog niet volledig is aangevuld. Daarom spreken we in dit geval van een doorlopend neerslagtekort. Een strenge grafiek dus, want met name oppervlakkig wortelende planten kunnen al weer voldoende water hebben terwijl de grafiek nog steeds van droogte spreekt.

Bron:  Weerplaza

De grafiek hierboven laat de jaarlijkse gang van de neerslag en de verdamping in ons land in een jaar zien. Gemiddeld is er van april tot september sprake van een neerslagtekort. In september valt er (gemiddeld) al weer meer neerslag dan dat er verdampt, dus wordt het bodemwater weer aangevuld. Vergelijk dat eens met de eerste grafiek! Van april tot september is  dus de (potentiële) verdamping groter dan de neerslag. Potentieel omdat er vaak onvoldoende water aanwezig is om te verdampen. Dan gebeurt de berekening met behulp van ingewikkelde formules. Ooit moest ik de formule van Penman beheersen, een heel karwei.  Tegenwoordig spreekt men van de Penman-monteith referentieverdamping.

Droogte in de zomer is dus normaal, het hoort bij ons klimaat. Dat heeft met name te maken met het verloop van de temperatuur zoals in de tweede grafiek te zien is. Grote droogte ontstaat als er in de droge zomer ook nog eens erg weinig neerslag valt.  Dat kan, de blauwe lijn is een klimatologisch gemiddelde. En het weer in Nederland kent een zekere grilligheid die gestuurd wordt door de ligging van hogedrukgebieden. Dus kan het gebeuren dat de zomer van 2018 erg droog is. Net zoals trouwens in 1976, toen de mussen van het dak vielen van de droogte.

Historisch geograaf Jan Buisman schreef veel mooie boeken over het weer in vroeger tijden. Een lezer van deze site wees me erop dat Buisman stelt dat 1911, 1921, 1947, 1959 en 1976 de droogste zomers kenden. Omdat ik ook nieuwsgierig was naar de zomers na 1976 heb ik een grafiek gemaakt van de zomerneerslag (juni juli augustus) in De Bilt vanaf 1906:

Data: KNMI

Als we de zomer een beetje oprekken en ook april en september meerekenen, dan ziet de neerslag in De Bilt er zo uit:

Data: KNMI

Ook hier zien we geen trend in de tijd van afnemende neerslag in deze periode. Wel moet moet men rekening houden met het feit dat deze cijfers slechts 1 meetstation betreffen en dat hier alleen de neerslag bekeken wordt.

Dat het ook in vroegere eeuwen extreem droog kan zijn is te lezen in oude krantenberichten en kronieken.  Onderstaand krantenknipsel stamt uit de krant ‘Het nieuws van den Dag’ uit 1893 en bericht over de extreme droogte in de 16e en 17e eeuw:

Bron:  Delpher.nl

Voorlopig blijft het droge weer onze regio beheersen.  Pas aan het einde van deze maand kan er een lagedrukgebied in de buurt komen te liggen die voor wat natheid kan zorgen, maar ook dat is niet zeker. In het weer is alleen onzekerheid zeker.

Bron: http://wxcharts.eu/