Deze week komt een nieuwe film uit van de Limburgse cineast Marijn Poels, die al lange tijd domicilie heeft in de buurt van Berlijn. Ik heb het geluk gehad dat ik de film vooraf mocht bekijken. De film heet ‘Return to Eden’ en is de derde in een drieluik dat begon met “The Uncertainty has Settled” en gevolgd werd door “Paradogma”. Als u de links volgt kunt u beide films via YouTube bekijken.

De eerste film bleef als een graat in de keel van veel klimaatalarmisten steken. Onmiddellijk werd de film (en Marijn Poels) ‘buitengesloten’, de gebruikelijke stap in sommige kringen als framen onvoldoende helpt. Veel media waren niet van plan om ruimte vrij te maken voor de fraaie documentaire, de boodschap werd domweg niet geslikt. De website wattisduurzaam schreef:  “Afwijzingen van omroepen opblazen tot een boycot, zoals Poels en gelijkgestemden doen, is dus te makkelijk. Poels is geheel vrij om een film te maken en ‘de media’ is geheel vrij om een film wel of niet uit te zenden. De keus van de een beknot de vrije meningsuiting van de ander geenszins. Bovendien is het zeker niet zo dat de Nederlandse TV elk kritisch geluid over klimaat weert. “

Afgezien van het feit dat ‘media’ meervoud is en geen enkelvoud zijn bovenstaande beweringen mijns inziens onhoudbaar. Deze nieuwe documentaire zal niet uitgezonden worden op de Nederlandse tv. En denkt u dat de recente documentaire uit 2019 van de ‘linkse’  Amerikaanse cineast Michael Moore, Planet of the Humans, uitgezonden gaat worden? Natuurlijk niet. Niet dat de docu’s niet deugen –ze zijn beide van hoge kwaliteit en het aanzien waard, en soms onthutsend- maar de ‘boodschap’  deugt niet. De tweede film uit het drieluik van Marijn Poels, Paradogma,  was geënt op die wrange ervaring van uitsluiting als je als cineast buiten het potje piest.

Waarom werd in klimaatalarmistische hoek zo fel gereageerd op de eerste film, The Uncertainty has Settled ? Want eigenlijk plaatste Poels alleen maar vraagtekens bij een aantal klimatologische dogma’s die wetenschappelijk bezien slechts hypotheses zijn, zoals de vermeende dominante invloed van menselijk handelen op de globale temperatuur.  Maar zelfs dat was blijkbaar al grensoverschrijdend.

In Poels nieuwste werk, Return to Eden, doet hij feitelijk niet anders en zet hij vraagtekens achter ‘feiten’ en ontwikkelingen. Nu zijn de klimatologische dogma’s niet meer het onderwerp, maar het gaat nu over de (over-)regulering van planten en dieren in moderne landbouw en natuur-‘bescherming’, en uiteindelijk ook over de regulering van mensen. De structuur van de film lijkt op het kleinschalig ruimtegebruik in de  biologische landbouw, je rolt op een natuurlijke manier van het ene item in het andere.

Net zoals in de twee voorafgaande films laat Poels niet slechts één kant van het verhaal zien, maar geeft een bredere blik in de werkelijkheid.  Dat gaat dan van kleinschalige permacultuur waarbij de wijze van voedsel verbouwen afgekeken is van de werking van natuurlijke ecosystemen, tot de voedselfabriek in Amsterdam waar in een loods zonder daglicht onder 100% beheerste omstandigheden tomaten en andere groentes worden gekweekt. En van de Zimbabwaanse ecoloog Allan Savory die vee gebruikt om verwoestijning tegen te gaan tot een Nederlands bedrijfje dat hightech plannen heeft om de Sinaïwoestijn te vergroenen. In zijn zoektocht naar het verbeteren van de relatie tussen de mens en de omgeving schuwt Marijn Poels ook niet om zo nu en dan de ‘randen’ op te zoeken, zoals bij het item over de “Agenda 21” van de UNO, waar het gaat over het managen van de natuur en de mens in de 21^e eeuw.

Maar telkens plaatst Poels vooral vraagtekens en geen uitroeptekens. Het is de kijker die uiteindelijk het ‘werk’ moet doen, maar duidelijk wordt toch dat Poels weinig op heeft met het ‘management’ van planten en dieren en de toenemende invloed van overheden op het denken en doen van mensen.  Wat dat laatste betreft valt de première van de nieuwe film in deze coronatijd op het –ongeplande- juiste moment. Maar het geldt evenzeer voor de vergaande klimaat- en energieprojecten die de laatste tijd over de burger worden uitgestort en waarover de burger zelf niets te vertellen heeft. Hier faalt de democratie en wint het ‘management’.

Poels’ sympathie gaat in deze film uiteindelijk uit naar oplossingen voor omgevingsproblemen die een menselijke maat hebben. In een email schrijft hij: “Die kleinschalige lokale manier is mijn inziens de enige manier is om het management te verslaan en risico’s weer toe te mogen laten.”

Ik zou zeggen: kijken die film, Return to Eden!

De fysieke première op 16 september is al lange tijd uitverkocht. Maar vanaf 17 september kunt u terecht via Omroep ON. De Engelstalige versie wordt gepubliceerd via Friends of Science en de Duitstalige via CashKurs.

Hier de trailer: