De zeespiegel stijgt

sealevelcartoon

Inderdaad, de zeespiegel stijgt. En dat doet hij al 10.000 jaar, sinds het einde van de laatste ijstijd, het Weichselglaciaal. Niet vanwege de vele dikke mensen die er in baden natuurlijk, zoals bovenstaande cartoon uit een presentatie van Kirkby doet vermoeden.

Het zeeniveau is de gemiddelde hoogte van de zeespiegel. Het zeeniveau wordt beinvloed door twee faktoren: het volume water op aarde en een combinatie van de gemiddelde temperatuur en de saliniteit van het water. De laatstgenoemde factoren bepalen de gemiddelde dichtheid van het oceaanwater. Veranderingen in het absolute zeeniveau (het zogenaamde eustatische zeeniveau) zijn een normaal verschijnsel, zowel op geologische schaal bezien als in de huidige tijd.  Als er veel ijs op de poolkappen en in gletsjers is opgeslagen daalt de zeespiegel, zoals gedurende ijstijden is het zeeniveau tot meer dan 100m lager dan momenteel.

Als er klimaatverandering in de vorm van temperatuurstijging optreedt, zal een deel van het landijs smelten en zal het zeewater warmer worden. In beide gevallen stijgt het absolute zeeniveau. Bij temperatuurdaling, zoals tijdens een glaciaal (ijstijd) daalt het zeeniveau.

Op de figuur hieronder is te zien dat al aan het einde van het Weichselglaciaal, zo rond 14.400 jaar geleden, er een sterke stijging van het eustatisch zeeniveau optreedt. Vanaf ongeveer 7000 jaar geleden treedt er een fase in van een meer geleidelijke stijging als gevolg van afvlakking van temperatuurstijging op aarde en het feit dat tegen die tijd de uitgestrekte landijsmassa’s van Oost-Canada en Scandinavie afgesmolten zijn.

sealevel1

Op de figuur hieronder is die knik in de eustaische stijging goed te zien. Vanaf het begin van onze jaartelling (2000 jaar geleden) is de stijging gering en gemiddeld nog maar zo’n 20 cm per eeuw.

sealevel2

Op de onderste figuur is het gemiddeld verloop van het eusatisch zeeniveau weergegeven van 1904 tot 2004.  Het zijn gegevens van een studie van S.Holgate uit 2007 ( Holgate, S. J. (2007) “On the decadal rates of sea level change during the twentieth century”, Geophysical Research Letters, 34, L01602 ), met een meer recente aanvulling uit 2009 (Simon Holgate, Decadal rates of sea level change during the twentieth century, Proudman Oceanographic Laboratory, Liverpool, UK  ).  Duidelijk is te zien dat er op wat hobbeltjes na de afgelopen eeuw geen enkele sprake is van versnelling van de zeespiegelstijging.

sea level 1900-2000

Op de figuur hieronder is de relatieve zeespiegelstijging in Den helder getoond. Het relatieve zeeniveau hangt behalve van de eustasie ook af van de beweging van de aardkorst en de aanvoer van sediment naar de zeebodem. Als er veel sediment op de bodem blijft liggen, zal de zeebodem hoger komen te liggen en het relatieve zeeniveau dalen. Als de aardkorst naar beneden beweegt (subsidentie) zal het relatieve zeeniveau juist toenemen. Het zeeniveau kan daardoor lokaal veranderen terwijl het absolute zeeniveau gelijk blijft.

den helder

De University of Colorado  houdt al sinds jaar en dag data bij van diverse zeegegevens, waaronder  zeespiegelgegevens. Sinds zeer lange tijd worden van de zeespiegel zogenaamde getijdemetingen bjgehouden op veel plaatsen langs de kusten van alle continenten. Sinds 1992 zijn er bovendien satellietgegevens over de zeespiegel beschikbaar, toen  de TOPEX/POSEIDON  satelliet de ruimte in ging . Deze satelliet heeft gefungeerd van 1992 tot 2005. Vanaf 2001 is er bovendien de Jason-1 , die als opvolger van de TOPEX/POSEIDON bedoeld was.  De Jason meet het zeeniveau elke 10 dagen, met een nauwkeurigheid van 3 a 4 mm. Deze satellietgegevens plus de getijdegegevens worden door de Universiteit gebruikt om onderstaande grafiek samen te stellen.

sea level 92-2009

Duidelijk is de afvlakking te zien die vanaf 2002 plaatsvindt.

Dat Pier Vellinga van de Universiteit Wageningen het soms niet zo nauw neemt met meetgegevens is hier al eens eerder onderwerp van bespreking geweest. Vellinga heeft een boodschap te verkondigen, en dan heiligt het doel klaarblijkelijk de middelen.

Gisteren was het weer zo ver. In de aardige televisiereeks over de Waddenzee mocht Vellinga iets vertellen over de zeespiegelstijging en uiteraard de gevaren daarvan in het kader van de door hem gevreesde opwarming. Die uitzending kanhier bekeken worden.

pier
Bron: NCRV uitzending gemist

Op het screenshot hierboven geeft Vellinga aan hoe groot de zeespiegelstijging is geweest in de Waddenzee vanaf de oplevering van de Afsluitdijk in 1932. Ik schat de afstand tussen zijn handen op ongeveer 60 cm. Dat leek met wat overdreven.

In Den Helder wordt al sinds jaar en dag de hoogte van de zeespiegel bijgehouden. Op de site van Rijkswaterstaat is via de webapplicatie Waterbase deze meetreeks van jaar tot jaar tot in detail te volgen.

Op onderstaande grafiek is zijn de maandelijkse gemiddelde zeehoogten in Den Helder weergegeven van 1865 tot 2000. In die periode is de relatieve zeespiegelstijging 14,4 cm/eeuw. Ongeveer 5 cm van deze stijging komt voor rekening van bodemdaling in Noord Nederland als gevolg van het opveren van Scandinavië na de laatste ijstijd. Dat betekent dat de eustatische zeespiegelstijging in Den Helder tussen 1865 en 2000 neerkomt op ongeveer 9 cm/eeuw. Voor een periode van 80 jaar (de leeftijd van de Afsluitdijk) is de relatieve zeespiegelstijging ongeveer 11,5 cm.

pier1
Bron: Hans Erren

Uit een rapport van Shell uit 2006 betreffende gaswinning in de Waddenzee komt de volgende grafiek. Het betreft de gemiddelde zeespiegelhoogte in Den Helder van 1870 tot 2005. Shell komt op een relatieve zeespiegelstijging van 22,4 cm/eeuw inclusief een waargenomen versnelling gedurende de laatste decennia. De oranje lijn zou de mondiale zeespiegelstijging weergeven. Voor een periode van 80 jaar betekent dit een stijging van ongeveer 18 cm.

pier2
Bron: Shell

Conclusie: Vellinga neemt het hier niet zo nauw met de waarheid: hij overdrijft de zeespiegelstijging de afgelopen 80 jaar met een factor 3 tot meer dan 5, afhankelijk van de gebruikte meetreeks. Dat is wel een hele ruime marge voor een wetenschapper.

 

 Zeespiegel Den Helder stijgt al 146 jaar constant

den helder1
De zeespiegel bij Den Helder wordt al vanaf 1865 meerdere malen per dag gemeten. De gegevns zijn van PSMSL, de instantie die de meetgegevens van vrijwel alle getijdemetingen bijhoudt.  Met behulp van deze gegevens berekent men dagelijkse, maandelijkse en jaarlijkse gemiddelden. In bovenstaande figuur heb ik de jaarlijkse gemiddelden uitgezet in een grafiek. Tevens heb ik een lineaire trendlijn door Excel laten berekenen en tekenen. Dat is de zwarte lijn. Zoals u ziet is er geen versnelling in de zeespiegelstijging te bekennen. De verticale schaal is gebaseerd op de zogenaamde RLR,  Revised Local Reference, de standaardisatie die  PSMSL toepast op de meetgegegevens.

Waarom is het feit dat er geen versnelling te constateren valt bijzonder? Omdat het IPCC in haar rapport uit 2007 stelde:  “ Satellite altimetry… shows that since 1993, sea level has been rising at a rate of around 3 mm/yr, significantly higher than the average during the previous half century. Coastal tide gauge measurements confirm this observation.”. Dat had het IPCC natuurlijk niet zelf verzonnen, maar gehaald uit een toen recente publicatie van Church en White uit 2006, A 20th century acceleration in global sea-level rise. Natuurlijk kan men tegenwerpen dat Den Helder niet de wereld is, maar ik zal een volgend keer laten zien dat het verloop van de zeespiegelstijging in Den Helder eerder regel dan uitzondering is op aarde.

De jaarlijkse schommelingen zijn tamelijk groot, zodat de R-kwadraat van de lineaire trendlijn niet groter is dan 0,7625. De blauwe lijn lijkt heel fraai de lineaire trendlijn te volgen. Om te zien of er in de data toch geen sprake is van een versnelling in de zeespiegelstijging zoals het IPCC en Church en White beweren, heb ik hieronder voor dezelfde date een exponentiele trendlijn ingetekend. Zoals te zien is, is deze vrijwel kaarsrecht, hetgeen ook bevestigd wordt door r2= 0,7624. Een afwijking van de r2 van de lineaire trendlijn van slechts 1/1000  !

 

den helder2

Dat alarmisten ons graag willen laten geloven dat de zeespiegel vanwege AGW veel harder stijgt dan vroeger heb ik hier al vaker aan de kaak gesteld. Ik denk bijvoorbeeld aan professor Pier Vellinga uit Wageningen die op de televisie de zeespiegelstijging van de afgelopen 80 jaar met een factor 7 (!) overdreef .

De Deltacommissie onder leiding van Cees Veerman ( de man die overal verstand van heeft) voorspelt een maximale zeespiegelstijging van maar liefst 135 cm voor het eind van de eeuw.  De zeespiegelstijging in Den Helder is de afgelopen 100 Jaar niet meer dan 15 cm gestegen.  Dat betreft de relatieve zeespiegelstijging, dus inclusief de bodemdaling ter plaatse van ongeveer 5 cm/eeuw. En van een versnelling is nog steeds geen sprake. De zee moet dus voortmaken!