Dogma’s

Een dogma (Grieks: δόγμα, meervoud: δόγματα) is een verzameling doctrines of leringen die als autoriteit wordt erkend door een religie, ideologie of andere organisatie. Een dogma is een fundamenteel concept ter onderbouwing van een gedachtegoed, daarom wordt de aanhanger van dit gedachtegoed verwacht er niet van af te wijken en het nooit te betwisten of te betwijfelen.

Deze beschrijving uit Wikipedia geeft prachtig weer waarom op deze klimaatsite  een hoofdstuk is gereserveerd voor dogma’s.  En dat we met betrekking tot klimaatveranderingen te maken hebben met dogma’s wordt steeds duidelijker. Daarom dacht de redactie van HP/De Tijd dat het misschien wel een goed idee zou zijn als een godsdienstdeskundige zijn licht over de kwestie zou laten schijnen, en interviewde arabist Hans Jansen.

De redactie schrijft in haar inleiding: ” Maar dankzij zijn vakkennis mag hij zich met recht een godsdienstexpert noemen, en dat leek ons in dit geval een plus; misschien kon de schrijver van Het nut van God eens uitleggen waarom sommige mensen de ondergang van de wereld met zo veel passie prediken. Hoe gaat dat ook alweer in zijn werk bij religieuze rituelen? Eerst bekennen we schuld, het liefst aan iets waar we geen schuld aan hebben; vroeger een aardbeving (als straf voor zondig gedrag), tegenwoordig de armoede in de wereld of klimaatverandering. Daarna doen we boete; vroeger door een dier te offeren of door jezelf te kastijden, tegenwoordig door een geldbedrag over te maken aan een goed doel of door een karige levensstijl. Ten slotte volgt de verlossing; we worden beloond. Ooit met het hiernamaals, nu met een betere wereld. Inderdaad, als je het zo bekijkt, is het broeikasgeloof iets nieuws dat tegelijk al heel oud is.”

Lees het hele artikel van  Hans Jansen.

Maar ook de redactie van de Volkskrant bespeurt religieuze trekjes in de klimaatdiscussie. Naar aanleiding van Live Earth  in 2008 was op de voorpagina van De Volkskrant het volgende te lezen:

De opwarming van de aarde is een modern hel-en-verdoemenisverhaal, zegt godsdienstsocioloog Meerten ter Borg. De planeet krijgt koorts door toedoen van de mens, in zijn eeuwige zucht naar rijkdom en groei. Maar de aarde zal op een verschrikkelijke manier wraak nemen. De poolkappen smelten, land loopt onder water of wordt onbewoonbaar door de oprukkende woestijn. Zo ontdekt de hoogmoedige mens hoe nietig hij in werkelijkheid is. De samenleving is geseculariseerd, maar de christelijke manier van denken is diepgeworteld. Dat blijkt onder meer uit het klimaatverhaal, zegt Ter Borg, hoogleraar niet-institutionele religie aan de universiteit van Leiden.

De belangstelling voor het milieu stond jaren op een laag pitje, maar is helemaal terug door de klimaatkwestie. Niet alleen Greenpeace en Milieudefensie maken zich druk over het klimaat, maar ook TNT Post-topman Peter Bakker, of BNN-presentatrices Sophie Hilbrand en Nicolette Kluijver. `Dat komt mede doordat mensen merken dat het klimaat verandert. De laatste zomers waren de heetste in tweehonderd jaar. Deze week nog heeft het weer extreem geregend’, zegt Ter Borg.

Mensen streven niet alleen naar welvaart en comfort, maar ook naar zingeving en het doen van goede werken. ‘De mens heeft de behoefte om te zorgen. In een moderne samenleving wordt die nauwelijks bevredigd. De verzorgingsstaat neemt veel werk uit handen. Daarnaast leven we in een hedonistische cultuur, die mensen prikkelt om individueel genot na te jagen. Bij veel mensen ontstaat dan een schuldgevoel, omdat ze te weinig goed doen’, zegt Ter Borg. Zo ontstaat idealistische energie, op zoek naar kwesties die de moeite waard zijn om voor te vechten. In het recente verleden werden zulke issues vaak aangedragen door links, maar de grote politieke utopieën zijn op sterven na dood. Het vacuum wordt gevuld door minder gepolitiseerde vraagstukken, waarover ook linkse actievoerders en captains of industry het eens kunnen worden, zoals dierenrechten, milieu en klimaat.”

Alle reden om die dogma’s eens nader te bekijken.